مطالعه نحوه توارث مقاومت به بيماري بلايت فوزاريومي سنبله در چند لاين گندم بومي ايران با استفاده از تجزيه داي آلل

Study of inheritance of resistance to fusarium head blight in some Iranian wheat landraces by dialell analysis

توارث مقاومت به بلايت فوزاريومي سنبله (FHB) در چند لاين گندم بومي بانك ژن گياهي ملي ايران در قالب طرح داي آلل يك طرفه (7×7) مورد مطالعه قرار گرفت. بذور نسل F1 به همراه والدين آنها در پاييز سال 1383 در ايستگاه تحقيقاتي قراخيل مازندران در قالب طرح بلوك‌‌هاي كامل تصادفي با دو تكرار و 28 تيماركشت گرديد و واكنشF1 ها و والدين به FHB به صورت درصد آلودگي سنبله و درصد آلودگي دانه نسبت به بيماري فوزاريوم ارزيابي گرديد. تركيب پذيري عمومي و خصوصي براي صفات مذكور معني‌دار بود كه نشانگر اهميت اجزاي ژنتيكي افزايشي و غيرافزايشي در كنترل مقاومت به FHB مي‌باشد. نتايج تجزيه واريانس، تجزيه رگرسيون و برآورد پارامترهاي ژنتيكي نيز بر اهميت توام اثرات افزايشي، غالبيت و اپيستازي در كنترل هر دو صفت درصد آلودگي سنبله و درصد آلودگي دانه دلالت داشت. وراثت پذيري خصوصي درصد آلودگي دانه بالاتر از وراثت پذيري خصوصي درصد آلودگي سنبله بدست آمد، از اين رو صفت درصد آلودگي دانه به عنوان معياري در جهت انتخاب براي مقاومت به بلايت فوزاريومي سنبله پيشنهاد مي‌گردد. لاين 5 بيشترين مقدار تركيب پذيري عمومي را در جهت كاهش درصد آلودگي سنبله و درصد آلودگي دانه نشان داد از اين رو استفاده از آن در برنامه‌هاي اصلاحي مقاومت به بلايت فوزاريومي سنبله توصيه مي‌شود.

The inheritance of resistance to Fusarium Head Blight (FHB) in local wheat accessions of National Plant Gene-Bank of Iran was studied in a 7×7 one-way diallel cross design. Seedlings of F1 and parents were grown in a Randomized Complete Block Design (RCBD) with two replications at Gharakhil research station of Mazandaran in Autumn of 2002. Response to the disease was evaluated as the percentage of infected spikelets and of infected seeds. Diallel analysis was performed by two methods of Griffing, and Jinks and Hayman. General and specific combining ability were significant for both traits. Results of analysis of variance, regression analysis and estimates of genetic parameters indicated the importance of additive, dominance and epistatic gene effects in controlling the resistance to FHB. Narrow-sense heritability of infected spikelets was higher than that of infected seeds, so the trait was suggested as a useful criterion for resistance to FHB. Line No. 5 was of the largest general combining ability for both traits, Therefore it is suggested to be involved in wheat breeding programs for improving resistance to FHB.