اثرات تراكم كاشت و شيوه بهره‌‌برداري بر زنده‌ماني گونه Atriplex canescens در حاشيه كوير سيا‌هكوه استان يزد

Effects of densities and cutting methods on survivance of Atriplex canescens in the Kavir-e- Siah koh of Yazd province

تعيين عوامل موثر بر زنده‌ماني گونه Atriplex canescens James در توسعه پايدار عرصه‌‌هاي بوته‌كاري شده واجد اهميت ويژه‌اي است. به‌ همين منظور در پاييز سال 1372 عرصه‌اي به وسعت 5/4 هكتار در اراضي بياباني حاشيه كوير سياهكوه استان يزد انتخاب و در آن عمليات بوته‌كاري انجام شد. اين پژوهش در قالب طرح آماري كرت‌هاي دوبار خردشده اجرا گرديد كه در آن تيمار‌هاي اصلي شامل فواصل كاشت 2، 4 و 6 متري، تيمارهاي فرعي 1، دوره‌هاي هرس هرساله، دو ساله و سه ساله و تيمارهاي فرعي 2، سطوح برش هرس كامل (كف‌بر)، هرس از ارتفاع 20، 40 و 60 سانتيمتري با تيمار بدون هرس (شاهد) بودند. آماربرداري از درصد تلفات گياهان در پاييز سال 1374 (قبل از اعمال تيمارهاي برش) آغاز و تا 9 سال پس از آن در زمان مشابه ادامه يافت. نتايج نشان داد كه تراكم بوته‌هاي زنده در تيمار فاصله كاشت 2 متري، بيشترين مقدار را داشت و در فواصل كاشت 4 و 6 متري به‌ترتيب در گروه‌هاي بعدي قرار گرفت. درصد تلفات گياهان در دوره‌هاي هرس اعمال‌شده تا 6 سالگي داراي اختلاف معني‌دار بود، هرچند كه با گذشت زمان و رسيدن گياه به سن 9 سالگي، تفاوت معني داري در بين آن‌ها مشاهده نگرديد. بنابراين برداشت هرساله علوفه اين گياه موجب افزايش درصد تلفات نمي‌گردد. درصد تلفات گياهان در محدوده تيمارهاي ارتفاع برش براي تمام سطوح اختلاف معني‌دار نشان داد. حداقل درصد تلفات بر روي بوته‌هاي هرس نشده مشاهده گرديد كه باتيمارهاي آزمايشي ارتفاع برش 40 و 60 سانتيمتري در يك گروه قرار گرفتند. به‌استناد نتايج حاصله، برداشت هر ساله از ارتفاع 40 سانتيمتري يا بالاتر در قالب چراي آزاد دام يا دروي علوفه بر رشد، شادابي و استمرار حيات اين گونه در منطقه مي‌افزايد.

Determination of effective parameters on survivance of Atriplex canescens is essential for sustainable development of planted shrub areas. In order to, an experiment was carried out on limited area (4.5 ha) located at kavir-e- Siah koh of Yazd province. The location was planted by mentioned species in 1993. The experiment was conducted in split split plot design with 3 replications. The row spaces were 2, 4, and 6 meters in main plots. The periods of cutting including every one year, every two year, and every three year in sub-plots. In sub-sub plots 5 types of cutting height including 0,20,40,60 cm and control were located. The mortality percentage of A. canescens was measured from Autumn 1995 (before cutting) to Autumn 2003.The maximum survival shrub’s densities was observed in 2 space treatments and the others were at the subsequent ranks. The cutting periods had significant effects on shrub mortality percentages to 6 old years (p < 0.05), but had no significant effects in 9 old years. Therefore, every one year cutting of A. canescens had no negative effect on its survivance. Results indicated that the minimum mortality percentages of cutting height treatments was observed in no cutting shrubs and had no significant deference with 40 and 60 cm cutting height (p < 0.05). In conclusion, annual grazing or cutting on mentioned shrubs above 40 cm cutting height have advantageous effects on growth, vigority and survivance.