مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ديرينه بوم‌شناسي پالينومورف‎هاي دونين پسين، جنوب باختر دامغان

چكيده فارسي :

توالي‌هاي دونين بالايي در اطراف دروار، جنوب باختر دامغان، از تناوب كنگلومرا، كوارتزيت، ماسه‎سنگ، سيلتستون و شيل همراه با ميان‏لايه‏هايي از نهشته‎هاي كربناتي تشكيل شده‎اند كه با ناپيوستگي فرسايشي بر روي رسوبات اردوويسين و به‏صورت تدريجي زير سنگ‏هاي كربنيفر زيرين (سازند مبارك) قرار دارند. انواع براكيوپودها، تريلوبيت‏ها، گاستروپودها، مرجان‌ها، خارپوستان، و كونودونت‎ها همراه با مجموعه متنوعي از پالينومورف‎ها، به‎ترتيب فراواني، شامل اسپورهاي بيشتر ترايلت و ميكروفيتوپلانكتون‎هاي دريايي (سيست جلبك‌هاي سبز و آكريتارك‏ها) با حفظ‌شدگي خوب در رسوبات سازند جيرود در برش چينه‎شناسي دروار وجود دارند. افزون بر اين، اسكولوكودونت‎ها با تنوع و فراواني نسبي بسيار كمتر در برخي از نمونه‌هاي برش مورد مطالعه ديده مي‌شوند، اما نمونه‎اي از كيتينوزوآها در اين رسوبات مشاهده نشده است. بر اساس وجود انواع پالينومورف‎هاي با گسترش چينه‎شناسي شناخته شده در مقياس جهاني مانند:Cymatiosphaera perimembrana, Chomotriletes vedugensis, Deltotosoma intonsum, Papulogabata annulata, Tornacia sarjeantii, Unellium lunatum , Unellium piriforme, Retispora lepidophyta, Geminospora lemurata, Retusotriletes rugulatus, Grandispora cornuta, Grandispora sp. cf. G. gracilis، نهشته‎هاي سازند جيرود در مقطع چينه‎شناسي مورد مطالعه به دونين پسين (فرازنين- فامنين) نسبت داده مي‎شوند. وجود ميكروفيتوپلانكتون‌هاي با وزيكل تقريباً دايره‏اي شكل، ديواره ‎نسبتاً نازك و بدون عناصر تزييناتي يا با زوايد به‎نسبت كوتاه در رسوبات مورد مطالعه نشان‌دهنده تشكيل نهشته‎هاي يادشده در محيط دريايي كم‌ژرفا و نزديك به ساحل است. فراواني نسبيGeminospora lemurata در بيشتر نمونه‌ها، معرف وجود ژيمنوسپرم‎هاي ابتدايي (Progymnosperms)، و يافت شدن نمونه‏هايي از ماكروفسيل‎هاي گياهي با فراواني كم و حفظ‎شدگي ضعيف و قابل انتساب به Lepidodendrales، نشان‎دهنده وجود فرم‌هايي از پنجه گرگيان (Lycopodophyta) در پوشش گياهي اطراف محيط تشكيل نهشته‎هاي مورد مطالعه است. نزديكي اسپورهاي موجود در نهشته‌هاي مورد بررسي نيز نشان مي‌دهد كه نمونه‎هايي از وابستگان سرخس‎ها (fern allies) از جمله گياهان متعلق بهEquisetopsida, Lycopodopsida, Rhyniopsida همراه با Progymnospermopsida در پوشش گياهي يادشده وجود داشتند. فراواني نسبي Geminospora lemurata كه به ژيمنوسپرم‌‌هاي اوليه نسبت داده شده است، و اسپورهاي منتسب به پنجه گرگيان در پالينوفلوراي سازند جيرود احتمالاً نشان‌دهنده فراواني نسبي بيشتر اين گياهان در تركيب پوشش گياهي اطراف محيط تشكيل رسوبات دونين بالايي جنوب باختر دامغان است.