روايتي از حماسه ودايي درخانه وثيق انصاري اصفهان (مطالعه تطبيقي نقوش يكي از پارچه هاي ديواري خانه وثيق با شخصيتهاي تياتر سايهاي اندونزي)

A Representation of an Epic from the Vedas in the Wall Decoration of Vasigh AnsariHistorical House in Esfahan

خانه وثيق انصاري از جمله بناهاي بهجاي مانده از دوران حكومت قاجار در اصفهان است. آنچه اين بنا را از ساير ابنيه معاصر خود متمايز ميكند، كاربرد وسيع پارچهها و كاغذهاي ديواري در تزيين شاهنشين و اتاق مجاور آن در ضلع غربي اين خانه با بيش از 45 طرح و نقش متنوع در ابعاد و اندازههاي گوناگون است. در اين مقاله مطالعه تطبيقي نقوش يكي از پارچههاي ديواري خانه وثيق با شخصيتهاي تياتر سايهاي (وايانگ) فرهنگ اندونزيايي، با تحليل تشابه شخصيتها براساس رابطه بيشمتنيت (مبتني بر نظريه ترامتنيت ژُنت) انجام گرفتهاست (با هدف پاسخگويي به اين پرسش كه آيا اين پارچه يك اثر صرفاً تزييني است يا روايتي را بازگو ميكند). روايت تصوير شده بر پارچه ديواري مذكور با داستان آرجونا (از بهاگوادگيتا) برگرفته از تياتر سايه اي وايانگ (نوع كوليت)، مشابهت بسيار دارد. نتايج پژوهش حاكي از تغييرات در سطح كمّي بيشمتن (نقوش پارچه) به صورت “ افشردگي” روايت داستان در چند صحنه تصويري و تغييرات سطح كيفي آن در حوزههاي ترانشانهاي (تبديل نظام كلامي به نمايشي و سپس تجسمي)، ترا رسانهاي (از نمايش با عروسكهاي خيمه شببازي به تصويرگري روي پارچه)، ترا فرهنگي (انتقال آيين و ادبيات ودايي از هند به اندونزي و تلفيق آن با هنر بومي اندونزيايي) و ترا ارزشي (از ارزشهاي آييني – اعتقادي در فرهنگ آسياي جنوب شرقي به يك عنصر تزييني در معماري ايراني) است.