واكنش ساختار كانوپي ارقام سويا (Glycine max (L.) Merr.) به رقابت با علف‌هاي هرز

Response of Canopy Structure of Soybean (Glycine max (L.) Merr.) Cultivars to Weed Competition

الگوي توزيع سطح برگ و ماده خشك كانوپي گياه، نقش مهمي در رقابت گياه ‌زراعي و علف‌هرز جهت دسترسي به نور ايفا مي‌كند. بدين منظور، آزمايش مزرعه‌اي با هدف بررسي تغييرات توزيع عمودي سطح برگ و ماده خشك ارقام مختلف سويا و علف‌هاي هرز انجام شد. آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1389 در مزرعه آموزشي-پژوهشي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري اجرا شد. حضور (آلودگي طبيعي مزرعه) و عدم حضور علف‌هاي هرز به عنوان عامل اصلي و چهار رقم (سحر، هيل، ساري، تلار) و دو لاين اميدبخش سويا (032، 033) به عنوان عامل فرعي در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. نمونه‌برداري براي توزيع عمودي سطح برگ و ماده خشك در لايه‌هاي مختلف كانوپي سويا و علف‌هاي هرز در زمان بسته شدن كانوپي سويا، انجام شد. نتايج نشان داد كه رقابت با علف‌هاي هرز موجب شد كه ارقام مختلف سويا لايه‌هاي حداكثر سطح برگ و ماده خشك خود را به لايه‌هاي بالاتر كانوپي متتقل نمايند. توزيع سطح برگ و ماده خشك در كانوپي علف‌هاي هرز بسته به نوع و فرم رشدي آنها متفاوت بود. گاوپنبه Abutilon theophrasti Medic.)) ارتفاع شاخه‌دهي خود را افزايش داد و برگ‌هاي خود را روي كانوپي سويا مستقر نمود. رقم هيل بيشترين عملكرد را در بين ارقام در شرايط حضور علف‌هرز توليد نمود و بيشترين توانايي سركوب‌كنندگي رشد علف‌هاي هرز را نسبت به ساير ارقام داشت.

Pattern of leaf area and plant dry matter distribution, can play key role in weed-crop competition for achieving the light. A field study was undertaken to aim of investigation of leaf area and dry matter profile of soybean cultivars and weeds. The experimental design was a randomized complete block using a split-plot arrangement with three replications. Main plots were weed infested (natural infestation) and weed free, and subplots were four soybean cultivars (Sahar, Hil, Sari, Telar) and two lines (033, 032). At soybean canopy closure stage, sampling of leaf area and dry matter profile of cultivars and weeds was carried out. Interference with weeds caused different cultivars of soybean shift the maximum layer of leaf area and dry matter to the upper layer of canopy. Distribution of leaf area and dry matter in weeds canopy was related to its species and the growth form. Abutilon theophrasti increased its height and height of branching, and spread its leaves on the soybean canopy. The hill cultivar in weedy plots produced maximum grain yield and had more weed suppressive ability than other ones.