ارزيابي اثرات بقاياي شبيه سازي شده علف‌كش سولفوسولفوران (آپيروس) در خاك بر هفت گياه زراعي

Evaluation of Sulfosulforun (Apyrus) Herbicide Simulated Soil Residual Effect on 7 Crops Using Bioassay Experiment

به منظور بررسي حساسيت گياهان زراعي نخود،‌ لوبيا، عدس، ذرت، كلزا، چغندرقند و گوجه فرنگي به بقاياي علف كش سولفوسولفوران در خاك، آزمايشي گلخانه اي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي و در سه تكرار دردانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. عوامل مورد بررسي شامل گياهان زراعي (نخود،‌ لوبيا، عدس، ذرت، كلزا، چغندرقند و گوجه فرنگي) و غلظت هاي شبيه سازي شده علف كش آپيروس در خاك (0، 12/0، 3/0 ،6/0، 2/1، 4/2 و 6/3 ميكروگرم در كيلوگرم خاك) بودند. يك هفته پس از ظهور گياهان، درصد سبز شدن آنها تعيين و 30 روز بعد از سبزشدن درصد بقا و زيست توده اندام هوايي و ريشه آنها اندازه گيري شدند. براي ارزيابي پاسخ گياهان مورد مطالعه، پس از تجزيه واريانس داده ها، پاسخ گياهان مذكور به بقاياي علف كش سولفوسولفوران از طريق برازش زيست توده اندام هوايي به معادله لگاريتمي سيگموييدي 4 پارامتري و محاسبه غلظت لازم براي 50 درصد كاهش زيست توده انجام شد. نتايج نشان دادند كه درصد سبز شدن، بقا و زيست توده توليد شده ريشه و ساقه گياهان مورد مطالعه تحت تاثير معني دار بقاياي سولفوسولفوران قرار گرفت. با افزايش غلظت سولفوسولفوران در خاك پارامترهاي مذكور در تمام گياهان به طور معني داري كاهش يافت. در كمترين غلظت سولفوسولفوران ، متوسط تلفات زيست توده اندام هوايي و ريشه به ترتيب، 30/19 و 93/24 درصد و در بيشترين غلظت آن 00/92 و 20/92 درصد بود. بر اساس نتايج آزمايش، گياهان مورد مطالعه حساسيت متفاوتي به بقاياي سولفوسولفوران داشتند. بطوري كه بيشترين (3/75 و 96/79 درصد) و كمترين (40/54 و 00/42 درصد) تلفات زيست توده اندام هوايي و ريشه به ترتيب در گوجه فرنگي و چغندرقند مشاهده شدند. بر اساس شاخص ID50 نخود، لوبيا و ذرت (05/0 ميكرو گرم در كيلوگرم خاك) و گوجه فرنگي (008/0 ميكرو گرم در كيلوگرم خاك) به ترتيب متحمل ترين و حساس ترين گياهان زراعي به بقاياي سولفوسولفوران در خاك بودند. با توجه به نتايح حاصل اثرات بقاياي سولفوسولفوران درگياهان مورد مطالعه در سطح كم و متوسط بقاياي آن در خاك رخ مي دهد. بر اساس شاخص ID50‌ گياهان زراعي مذكور از نظر حساسيت به بقاياي سولفوسولفوران به صورت: گوجه فرنگي > چغندرقند > كلزا > عدس > ذرت= لوبيا= نخود، طبقه بندي شدند.

In order to study the sensitivity of crops to sulfosulforun soil residual, a pot experiment was conducted at Ferdowsi University of Mashhad in 2009. Experimental type was completely randomized design in a factorial arrangement with three replications. Treatments included crops (pea, bean, lentil, corn, rape, beet and tomato) and sulfosulforun simulated concentration residual in soil (0, 0.12, 0.3, 0.6, 1.2, 2.4 and 3.6 µ kg-1 soil). For analysis of results, plants emergence was determined on a week after their emergence. Plants survival percentage, shoot and root biomass production measured 30 days after emergence Plants response to sulfosulforun residue was fitted with sigmoidal 4 parametric equation to the shoot biomass data as a function of the herbicide residue concentrations and was used to calculate the doses for 50% inhibition of shoot growth (ID50). Results showed, crop emergence, survival, shoot and root growth significantly affected with sulfosulforun soil residue. Increasing sulfosulforun soil residue, mentioned parameters decreased in all crops significantly. Average shoot and root biomass lost were 19.3 and 24.93% in the lowest sulfosulforun residue concentration and 92.00% and 92.20% in the highest sulfosulforun residue concentration. Crops have differently response to sulfosulforun residue. The highest (75.30, 79.76%) and the lowest (45.40, 42.00%) shoot and root biomass lost respectively, were observed in tomato and sugar beet. Based on ID50 parameter pea, bean and corn (0.05 µ kg-1 soil) and tomato (0.008 µkg-1 soil) appeared to be the most tolerant and susceptible crops to sulfosulforun soil residue respectively. The other crops sensitivity to sulfosulforun residue followed the order: pea = bean=corn < lentil < rape < sugar beet < tomato. It is also showed that the phytotoxicity of sulfosulforun to the studied crops can occur at low to moderate levels of its soil residual.