تاثير زمان تهيه بستر بذر و تراكم بوته بر جمعيت علف هاي هرز و عملكرد چغندرقند

Effect of Seedbed Preparation Time and Plant Density on the Weed Population of Sugar Beet (Beta vulgaris L.)

پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير زمان تهيه بستربذر و تراكم بوته چغندرقند بر جمعيت علف هاي هرز و عملكرد كمي و كيفي چغندرقند در سال زراعي 88-1387 در مزرعه آموزشي-پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج انجام شد. در اين آزمايش تاثير دو عامل زمان تهيه بستربذر (عامل S) و تراكم بوته چغندرقند (عامل D) به صورت كرت‌هاي خردشده نواري با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار مورد بررسي قرار گرفت. سطوح عامل زمان تهيه بستربذر، شامل: (S1) كليه عمليات آماده سازي زمين و تهيه بستربذر به طور كامل در پاييز سال 1387 و (S2) كليه عمليات خاك ورزي و تهيه بستربذر در بهار سال 1388 بود كه در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي اجرا شد. چهار سطح تراكم بوته چغندرقند، شامل 65، 73، 81 و 99 هزار بوته در هكتار و چهار بخش هر نوار كاشت به صورت مربع لاتين تصادفي شدند. هر كرت آزمايشي شامل شش رديف كاشت چغندرقند به فاصله 50 سانتي‌متر از همديگر و به طول 10 متر بود و بذر چغندرقند رقم منوژرم "رسول" به طور همزمان براي هر دو تيمار زمان تهيه بستربذر (پاييز و بهار) با دست كاشته شد. نمونه برداري از علف هاي هرز بهاره به تفكيك گونه طي فصل رشد چغندرقند در شش مترمربع انجام و وزن تر و خشك آنها توزين شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر زمان تهيه بستربذر و تراكم بوته چغندرقند بر تراكم و وزن خشك علف هاي هرز و همچنين عملكرد كمي و كيفي چغندرقند معني دار شد. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه تراكم و وزن خشك علف هاي هرز در تيمار تهيه بستربذر در بهار، 3-2 برابر بيشتر از زماني بود كه بستربذر در پاييز آماده شده بود. با افزايش تراكم بوته چغندرقند از حدود 65 به 100 هزار بوته در هكتار، تعداد و وزن خشك علف هاي هرز كاهش معني داري نشان داد. نتايج مقايسه ميانگين عملكرد كمي وكيفي چغندرقند در كشت همزمان چغندرقند در دو روش تهيه بستر بذر نشان داد كه به علت كاهش علف هاي هرز در بستر آماده شده در پاييز، عملكرد ريشه با 18/48 تن در هكتار، عملكرد شكر با 3/8 تن در هكتار و عملكرد شكر سفيد با 7/6 تن درهكتار نسبت به روش تهيه بستربذر در بهار به ترتيب 21، 26، 24 درصد افزايش نشان داد. با افزايش تراكم بوته چغندرقند از حدود 65 به 100 هزار بوته در هكتار، عملكرد ريشه، عملكرد شكر و عملكرد شكر سفيد نيز افزايش يافت. به طور كلي، بر اساس نتايج اين پژوهش مشخص شد كه آماده سازي بستربذر به طور كامل در پاييز و كشت چغندر قند در اولين فرصت ممكن با تراكم 100 هزار بوته در هكتار مي تواند يك روش تلفيقي موثر براي كاهش جمعيت علف هاي هرز و در نتيجه موجب افزايش عملكرد چغندرقند گردد.

For investigation of the effects of seedbed preparation time and plant density of sugar beet on the weed population and quality and quantity characteristics of sugar beet, an experiment was conducted as strip plot design with four replications in the field of Islamic Azad University of Karaj (2007-2008). The first factor included two types of seedbed preparation time (spring and autumn), the second factor included four plant densities of sugar beet (65, 73, 81 and 99 thousand plants per hectare). Seedbed preparation methods were considered as a randomized complete block design and plant density levels as the Latin square design. The result of analysis of variance for the traits related to weeds showed that the effect of seedbed preparation method was significant on number of weed species and weed dry weight. The results of mean comparison showed that the number of weed species and weed dry weight of spring seedbed preparation method was 2-3 times grater than autumn seedbed preparation method. Increasing plant density of sugar beet from 65 to 99 thousand plants per hectare reduced significantly the number and weed dry weight of weed species. The results of yield and quality of sugar beet showed that seedbed preparation in autumn, increased root yield (48.18 t. ha-1) by 21 percent, sugar yield (8.3 t. ha-1) by 26 percent and white sugar yield (6.7 t. ha-1) by 24 percent compared to spring time seedbed preparation. Maximum yield of sugar beet was obtained in plant density of about 100,000 plants per hectare. In conclusion, seedbed preparation in autumn and drilling sugar beet seed in the early spring with 100 thousand plants per hectare may consider as a compilation method to suppress weed populations and increase sugar beet yield.