نقش خاندان‌هاي كهن در فراز و فرود سلسله‌هاي ايراني در دورة ايران باستان

The role of ruler families in the raise and fall of the Iranian royal dynasties in Ancient Iran

پادشاهي ماد اولين حكومت آريايي بود كه از اتحاديه‌اي از قبايل و طوايف آريايي و ساير اقوام محلي ساكن در منطقه تشكيل شد. اين قبايل و اقوام محلي از دورة ماد اقتدارشان آغاز و به تدريج در زمان هخامنشيان، اشكانيان و ساسانيان بر تعداد، حوزة نفوذ و قدرت آنها افزوده شد. اين تحولات سرانجام به ايجاد نظام خانداني در ايران باستان انجاميد. اين خاندان‌ها به دليل جايگاه معنوي و خاستگاه قبايلي و نيز به علت داشتن املاك و رعاياي فراوان و لياقت و شجاعت در فن جنگاوري و سواركاري توانستند در طول تمام اين سلسله‌ها جايگاه ممتازي در ساختار سياسي، نظامي، اقتصادي و اجتماعي كشور به دست آورند و در تحولات مهم سياسي سلسله‌هاي ايران باستان نقشي مهم بازي كنند. با توجه به نقش مهم اين خاندان‌ها در تحولات گوناگون اين دوره از تاريخ ايران، اين مقاله به دنبال پاسخگويي به اين پرسش است كه آيا اين خاندان‌ها در فراز و فرود سلسله‌هاي ايراني نيز نقش عمده‌اي به عهده داشتند؟ براي پاسخگويي به اين پرسش در مقاله تلاش شده است بااستناد به منابع موجود و‌ مروري بر آغاز و فرجام سلسله‌هاي ايراني پيش از اسلام و با نقل شواهد تاريخي و با استفاده از پژوهش‌هاي تاريخي به تحليل و بررسي نقش مؤثر اين خاندان‌ها در فراز و فرود سلسله‌هاي ايراني اين دوره پرداخته شود.

The Median Kingdom was the first Iranian dynasty based on a union of Aryan tribes and families. Following the formation of the Median government, authority of these Aryan tribes gradually increased and strengthened. Their power continued throughout the whole of ancient Iranianʹs history including that of the Achaemenid, Parthian and Sasanian dynasties. Due to their ownership over the vast agricultural lands and herds as well as their influential position among their people and their military abilities they could play an important role in the historical development of Ancient Iran. This paper, based on available historical evidence, historical research methodology and theories, examines the role of these influential ruling families in historical development, in particular the rise and fall of the Iranian royal dynasties of Iranʹs ancient history.