بررسي رواناب و تلفات خاك در واحدهاي كاري حوزه آبخيز هيو، مقايسه در مقياس شبيه‌ساز باران

Study Runoff and Soil Lose in Map Units of Hiv Watershed, Measurements and Comparision at the Rainfall Simulator Scale

فرسايش خاك يكي از پديدههايي است كه از آن به‎عنوان يك پديده نامناسب نام برده ميشود. فرسايش خاك، باعث فقير شدن خاك و غيرقابل كشت شدن زمين‌ها و كاهش توليد محصولات كشاورزي مي‌‌شود. براي بررسي و برآورد ميزان فرسايش، روشهاي مختلفي وجود دارد كه استفاده از دستگاه شبيهساز باران، يكي از اين روشها است. در اين پژوهش، ابتدا نقشه واحدهاي كاري حوضه از تلفيق نقشههاي سنگشناسي، فرسايش و شيب، تهيه، سپس در 17 واحد كاري و سه تكرارآزمايش شبيه‌ساز باران در هر واحد، 51 آزمايش در عرصه انجام شد. هرز آب و رسوب حاصله از آزمايش شبيه ساز باران جهت تعيين ميزان حجم رواناب و تلفات خاك توليد شده، به آزمايشگاه ارسال شد. در 17 نقطه بيان شده، از دو دستگاه بارانساز قابل حمل و صحرايي با سطح بارش cm 84 ×cm 120 و در مناطق دشوارگذار از بارانساز قابل حمل و صحرايي با سطح بارش cm 25 × cm 25، با قابليت تنظيم در شيبهاي مختلف كه قطرات باران بدون سرعت اوليه فرود مي‏آيد، استفاده شد. نتايج به‎دست آمده نشان داد كه در حوزه آبخيز هيو، بيشترين ميزان توليد رواناب، مربوط به آهك و دولوميت، با فرسايش سطحي و شياري، با شيب عمومي بيش از 40 درصد و بيشترين ميزان توليد تلفات خاك مربوط به ماسهسنگ، با فرسايش سطحي و شياري، با شيب عمومي بيش از 40 درصد است. با توجه به نتايج شبيه‌ساز باران و تعميم آن به سطح حوضه، ميزان توليد تلفات خاك در كل حوضه هيو در نتيجه يك بار بارش با شدت 19 ميلي متر در ساعت و به‎مدت 30 دقيقه، براي كل حوضه هيو برابر با 74/1057 تن است.