مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - لرزه‌خيزي القايي در مخزن سد مسجد سليمان (جنوب باختر ايران)

چكيده فارسي :

قرار گرفتن سد مسجد سليمان در زون لرزه زمين‌ساختي زاگرس كه يكي از فعال‌ترين زون‌هاي لرزه‌زمين‌ساختي ايران است، ضرورت انجام مطالعات گسترده و بويژه بررسي اثر درياچه سد آن (ارتفاع 177 متر و حجم 261 ميليون متر مكعب) بر تغييرات آهنگ لرزه‌خيزي منطقه را بيش از پيش آشكار مي‌سازد. به دنبال اتمام آبگيري مخزن (25/06/2002) و با توجه به داده‌هاي شبكه‌هاي ملي و جهاني چون كاتالوگ پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله (IIEES) و كاتالوگ (EHB)، افزايش لرزه‌خيزي در گستره مخزن سد ديده مي‌شود و 90 روز پس از اتمام آبگيري در تاريخ 25/09/2002، زمين‌لرزه‌اي با بزرگي 6/5= Mw در منطقه سد مسجد سليمان رخ مي‌دهد. شبكه لرزه‌نگاري محلي در منطقه سد از ماه ژوين سال 2006 نصب شد و اطلاعات لرزه‌اي در فاصله زماني 15 ماه تا ماه آگوست سال 2007 مورد بررسي قرار گرفت. بزرگ‌ترين زمين‌لرزه‌هاي رخ داده در بازه زماني نصب شبكه لرزه‌نگاري محلي بزرگاهايي معادل 6/3= ML و 9/3= ML داشتند. مطالعات آماري صورت گرفته همگي دلالت بر القايي بودن زمين‌لرزه‌هاي رخ داده در منطقه سد دارند. به رغم نداشتن يك شبكه محلي در هنگام رخداد زمين‌لرزه 25/09/2002 (6/5= Mw) به روشني مي‌توان القايي بودن اين زمين‌لرزه را با استفاده از نتايج حاصل از محاسبات آماري انجام شده و به لطف داشتن منحني تغييرات سطح تراز آب از ابتداي آبگيري مخزن و نيز پس‌لرزه‌هاي مكان‌يابي شده اين زمين‌لرزه توسط تك ايستگاه نصب شده در محل مخزن، اثبات كرد. زمين‌لرزه 25/09/2002 مسجد سليمان با بزرگي6/5= Mw در واقع نخستين و بزرگ‌ترين زمين‌لرزه القايي است كه در ايران شناسايي و روي داده است.