علل تكرار راديوگرافي‌هاي پري‌اپيكال در بخش راديولوژي دانشكده دندان‌پزشكي و تاثير آموزش بر كاهش آن

Investigating the Causes for Repeating Periapical Radiographies in Radiology Department of School of Dentistry and the Effect of Education on its Reduction

مقدمه: با وجود خطرات ناشي از راديوگرافي‌هاي مكرر، نظارت بر تكرار راديوگرافي‌هاي دنداني مي‌تواند بخشي از برنامه حفاظت در برابر اشعه باشد. هدف از اين مطالعه، بررسي علل تكرار راديوگرافي‌هاي پري‌اپيكال در بخش راديولوژي دانشكده دندان‌پزشكي دانشگاه علوم پزشكي يزد و تاثير آموزش بر تكرار آنها بود. روش‌ها: اين مطالعه به روش نيمه‌تجربي انجام شد. پس از مراجعه بيمار به بخش راديولوژي دهان، راديوگرافي انجام شده توسط دانشجويان كه داراي خطا بود، در محلي جمع‌آوري و فيلم مجدد براي تكرار به دانشجو تحويل گرديد. از بين نگاره‌هاي داراي خطا در ميان ترم، تعداد 300 نگاره به صورت تصادفي انتخاب و مورد بررسي قرار گرفت و 15 مورد انواع خطاهاي تكنيكي و 13 مورد خطاي ظهور و ثبوت فيلم‌ها بطور جداگانه در جدول ثبت شد. در ميان ترم در مورد علل خطاهاي ايجاد گرديده و روش برطرف كردن آن با حضور در اتاق راديوگرافي و تاريكخانه آموزش كامل به دانشجويان داده شد. مجدداً اين روش در پايان ترم تكرار و تعداد 160 نگاره داراي خطا جمع‌آوري و در جدول‌هاي قبلي يادداشت شد. براي بررسي از آزمون‌هاي آماري t، Z، مجذور كاي، دقيق فيشر استفاده گرديد. نتايج: قبل از مداخله، كل خطاي ديده شده در 300 نگاره منتخب، 577 مورد و ميانگين خطا در هر فيلم 92/1 بود. بعد از مداخله، فقط 350 عدد فيلم تكرار شد كه از 160 نمونه انتخابي، 169 خطا ثبت شد كه ميانگين خطا در هر فيلم (05/1) و تفاوت آنها معني‌دار بود. مداخله آموزشي انجام شده، نسبت نگاره‌هاي معيوب را بيش از 60 درصد كاهش داد. تعداد تكرار هر خطا قبل و پس از مداخله نيز با يكديگر اختلاف معني‌داري نشان داد. نتيجه‌گيري: آموزش عملي و به موقع، سبب كاهش خطا در تكرار راديوگرافي شد هر چند دانشجويان قبلا در كلاس‌هاي تيوري آموزش گرفته بودند. علل تكرار فيلم‌هاي راديوگرافي بايد دقيقاً بررسي و آموزش‌هاي مداوم به دانشجويان داده شود تا از انجام راديوگرافي‌هاي غير ضروري، ميزان تابش اشعه، صرف وقت و هزينه و نارضايتي بيماران كاسته گردد.

Introduction: Despite quite a lot of risks resulting from repetitious radiographies, supervision on dental radiographiesʹ repetition may serve as custody against radius. The aim of this study was to investigate the causes for repeating periapical radiography in radiology department of school of dentistry and the effect of education on repeatition reduction in Yazd University of Medical Sciences. Methods: This descriptive analytical study performed as quasi-experimental (before and after) trial. After patientsʹ referral to department of oral and maxillofacial radiology, radiographies taken by students having faults were gathered in a place and once again the films were given to students. Among the erroneous graphs in the middle of the semester, 300 graphs were randomly selected and investigated. 15 cases for technical errors and 13 cases for developmental faults were recorded separately in tables. In midterm, the causes for faults taken place were discussed and students were fully educated on methods for avoiding these failures attending in radiography room and darkroom. After this educational period the process was repeated and at the end of the semester, 160 defected films were investigated and recorded in previous tables. Data was analyzed using t-test, Z, chi², Fisher exact test, and McNamara. Results: All observed errors before intervention were 577 types and the failure mean was1.92 in each film. Only 350 films were repeated after intervention that among 160 selected samples, 169 faults were recorded and failure mean turned to be 1.05 in each film and the difference is significant. Performing this educational intervention reduced the rate of erroneous graphs by more than 60 percent. The frequency of failure repetition also showed a significant difference before and after intervention. Conclusion: Error reduction in radiography repetition resulting from education is evident but it seems despite complete education in theoretical courses, the causes for repeating radiography films should be investigated suspiciously and continual education should be given to students in radiography room and darkrooms. It may reduce superfluous and unnecessary radiographies, decrease radiation process and observing rules on safekeeping against it, lessen the time spent and patientsʹ dissatisfaction, and decline the heavy costs of film and developmental processing material in educational centers.