استفاده از فلورسانس كلروفيلي براي مطالعه رفتار روزنه‌هاي هوايي در گياهان تحت تنش خشكي

روزنه‌هاي هوايي، با كنترل تبادلات گازي اندام‌هاي فتوسنتز كننده گياهان، نقشي اساسي در اكثر فعاليت‌هاي فيزيولوژيكي گياه دارند. مطالعه رفتار سلول‌هاي روزنه در قسمت‌هاي مختلف اندام فتوسنتز ‌كننده بدون تخريب آن اندام و در زماني كوتاه از نيازهاي مهم پژوهشگران علوم گياهي و كشاورزي است. در شرايط تنش خشكي با بسته‌شدن روزنه‌ها ميزان دي‌اكسيدكربن داخل برگ كاهش يافته و فتوسنتز كاهش مي‌يابد. بنابراين، عكسبرداري از عملكرد كوانتومي انتقال الكترون در فتوسيستم II فتوسنتز (ΦPSII) بايستي بتواند ميزان باز و بسته بودن روزنه‌ها را برآورد كند به شرط اينكه از تنفس نوري جلوگيري شود. به همين منظور، اين تحقيق با هدف مطالعه رابطه بين ΦPSII و رفتار روزنه‌هاي هوايي در گياه برگ بيدي در شرايط تنش خشكي و جذب آب مجدد (rehydration) با استفاده از دستگاه عكسبرداري فلورسانس كلروفيلي انجام شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه قبل از جدا‌ كردن برگ از گياه مادري خوب آبياري شده (شاهد)، در شرايط اكسيژن 2% و دي‌اكسيدكربن معمولي (035/0 درصد)، ميزان ΦPSII زياد (69/0) بود و با جدا كردن برگ و ايجاد شرايط تنش خشكي به مدت دو ساعت ميزان آن به طور معني‌داري كاهش (33/0) يافت و با استعمال دي‌اكسيدكربن 5% روي همان برگ تحت تنش ميزان ΦPSII به اندازه شاهد افزايش (66/0) يافت. همچنين ميزان ΦPSII در برگ تحت تنش بعد از جذب آب مجدد از 27/0 به 64/0 افزايش يافت. علاوه بر اين، اندازه‌گيري مستقيم ميزان باز بودن دهانه روزنه‌ها در حالت شاهد (7 ميكرومتر) و تنش خشكي (1 ميكرومتر)، صحت رابطه قوي بين ΦPSII در شرايط اكسيژن پايين و رفتار روزنه‌هاي هوايي و امكان استفاده از تصاوير فلورسانس كلروفيلي را براي مطالعه رفتار روزنه‌ها تاييد كرد. بنابراين، در اين روش نوين، با ايجاد تصويري از ΦPSII در شرايط اكسيژن پايين مي‌توان بدون تخريب برگ رفتار روزنه‌ها را در نقاط مختلف برگ مطالعه كرد.