كاربرد شاخص‌هاي ارزيابي تكتونيك جنبا در برآورد وضعيت تكتونيكي بخش علياي زاينده‌رود

The Application of Assessment Indicators of Active Tectonic in Estimating Tectonic Status in Upper Zayandehroud

با توچه به اينكه كشور ايران بر روي كمربند زلزله خيزي آلپ- هيماليا قرار دارد و هر چند يك بار شاهد زلزله‌هاي مخرب ويرانگري همانند زلزله‌هاي بم و طارم و غيره در كشورمان مي‌باشيم، بررسي وضعيت تكتونيك فعال (جنبا) كه از جمله عوامل ايجاد و بروز زمين لغزه‌ها مي‌باشند و ارزيابي تهديدات و خسارات بروز اين فعاليت‌ها در شهرها از اهميت بالايي برخوردار است. رودخانه زاينده‌رود، بزرگترين و مهم ترين رودخانه دايمي ايران مركزي است كه سد عظيم زاينده‌رود بر روي آن بسته شده است. بخش علياي رودخانه، در شمال شرق استان چهارمحال و بختياري و غرب استان اصفهان در مختصات طول جغرافيايي 50 درجه و 45 دقيقه تا 50 درجه و 53 دقيقه و 50 ثانيه شرقي و عرض جغرافيايي 32 درجه و 30 دقيقه و 45 ثانيه تا 32 درجه و 45 دقيقه و 50 ثانيه شمالي قرار گرفته است. اين منطقه از نظر زمين‌شناسي بخشي از زون سنندج- سيرجان مي‌باشد. در اين پژوهش با استفاده از شاخص‌هاي مورفومتريك كمّي از قبيل منحني هيپسومتري (بي‌بعد) حوضه‌هاي آبريز، انتگرال منحني هيپسومتري حوضه‌هاي آبريز، نسبت پهناي كف دره به ارتفاع دره، نسبت " V " عدم تقارن آبراهه‌ها، شاخص گراديان- طول رودخانه، شاخص تقارن توپوگرافي عرضي، فعاليت هاي تكتونيكي و فرايشي در دره ي طولي رودخانه زاينده‌رود و دره‌هاي عرضي سواحل سمت راست و چپ در مساحتي حدود 400 كيلومتر مربع مطالعه گرديد. بررسي اين شاخص‌ها نشان داد كه دره اصلي (طولي) رودخانه از نظر شاخص‌هاي "Vf " و نسبت " V " نيمه فعال، دره‌هاي فرعي در سواحل سمت راست و چپ رودخانه از لحاظ شاخص‌‌هاي "Vf " و نسبت " V " فعال و نيمه فعال قرار داشت. همچنين نتايج مويد اين مطلب بود كه منطقه ي مورد مطالعه از لحاظ شاخص "SL " در وضعيت غيرفعال بوده و از نظر شاخص عدم تقارن آبراهه‌‌ها در حوضه‌‌هاي آبريز، سمت چپ رودخانه نسبت به سمت راست از فعاليت بيشتري برخوردار است. از لحاظ شاخص تقارن توپوگرافي عرضي " T "، شمال حوضه از جنوب آن فعال تر ولي دركل از شدت زيادي برخوردار نيست و از نظر دو شاخص منحني بي بعد و انتگرال منحني بي بعد، مي توان گفت منطقه مورد مطالعه در حالت بالغ مايل به پير قرار دارد. بررسي و ارزيابي نتايج حاصل از تلفيق كليه شاخص‌‌ها، منطقه ي مورد مطالعه از لحاظ نيوتكونيك در وضعيت نيمه فعال متمايل به غير فعال قرار دارد.

Given that Iran is located on the Seismicity belt of Alps-Himalaya and since we occasionally have seen huge and destructive earthquakes such as Bam and Tarom, the investigation and study of active tectonic and assessment of threat and risk of such damages in big cities are very important. Zayandehroud River, is known as the greatest and most famous permanent river of the Center of Iran on which the Zayandehroud dam has been established. Upper part of the river is placed at north east of Chaharmahal o Bakhtiyari province and east of Isfahan province att coordinates of geograhocal longitude of 50? ,45? and up to east 50?, 53? and 50 ?? and geographical latitude 32?, 30 ? and 45?? up to north 32?,45? and 50 ?? . This area is part of Sanandaj- Sirjan geological zone.