بحث گروهي در مقايسه با سخنراني: آيا بايد كيفيت را فداي كميت و سرعت كنيم؟ يا ...

Answer

نويسندگان اين مقاله در وهله اول بر خود لازم مي‌بينيد كه از نويسنده نامه انتقادي به دليل توجه به اين پژوهش تقدير و تشكر كنند و بديهي است كه نويسندگان از بيان ديدگاه انتقادي مخاطبان استقبال خواهند كرد. از آنجاييكه اين نامه حاوي پرسش‌هايي نيز هست، نويسندگان توضيحات ذيل را ارايه مي‌دهند. پژوهش در روشهاي تدريس از جمله بحث گروهي قدمت ديرينه دارد و همزمان با پيشرفت علم و تجربه بشر، دريچه‌هاي جديدي براي فهم بهتر در خصوص كارايي و اثر بخشي روشهاي تدريس باز مي‌گردد. ما پس از انجام پژوهشي با عنوان مقايسه تاثير تدريس به روش سخنراني و بحث گروهي بر مهارتهاي ارتباط با بيمار دانشجويان پرستاري به اين نتيجه رسيدم كه بكارگيري روش بحث گروهي در تدريس كمك مي‌كند تا مهارتهاي ارتباطي دانشجويان پرستاري در محيط بالين بهتر گردد. همانطور كه قبلا در اصل مقاله به آن اشاره شده بود ، اين مطالعه اولين پژوهش ثبت شده در بانكهاي اطلاعاتي معتبر دنيا با اين عنوان مي‌باشد. در اينكه روش تدريس سخنراني در مقايسه با بحث گروهي نياز به زمان، هزينه و امكانات كمتر دارد شكي نيست، اما اثر پخشي آن چه طور ؟ اگر بخواهيم عادلانه قضاوت كنيم كفه ضعفهاي روش سخنراني بر نقاط قوت آن سنگيني مي‌كند. شك نداريم كه روش سخنراني، پتانسيل و بضاعت لازم را در جهت آموزش دانشجو محوري ندارد و اثر بخشي كمتر آن در مقايسه با روشهاي دانشجو محور مانند بحث گروهي نزد همه صاحبنظران روش تدريس مشخص و معلوم است. اما نويسندگان همانطور كه در اصل مقاله به آن اشاره كردند بر اين موضوع اذعان داشته و دارند كه استفاده از روشهاي دانشجو محور در تدريس مانند بحث گروهي نيازمند يكسري امكانات و تداراكات خاص خود مي‌باشد. حال بايد يك مقدار با تامل فكرد، دو راه پيش رو داريم: ساده‌تر اين است كه صورت مساله را پاك كنيم به عبارتي كه با علم به اينكه محرز شده روشهاي دانشجو محور تدريس مانند بحث گروهي داراي اثربخشي بيشتر نسبت به روشهاي معلم محور است صرفا بدليل نبود امكانات و هزينه ها و... از اين روش صرف نظر كنيم و حتي در اين خصوص تحقيق نكنيم ، اما يك راه ديگر اين است كه به جاي پاك كردن صورت مساله در جهت بهبود امكانات، هزينه و مديريت زمان تلاش كرد. نبايد ذره‌اي شك به دل راه داد كه براي زدودن افكار پوسيده و سنتي در تدريس، بايد در سيكل نخست ، كيفيت را به هر چيز مقدم شمرد و اين عامل اثربخش را در تدريس حاكم كرد. چه بسا اينكه روش تدريس سخنراني يك روش راحت، كم هزينه و مورد قبول بعضي از اساتيد و دانشجويان باشد اما بايد توجه داشت تاكيد بر روشهاي سنتي و معلم محور در آموزش و تدريس به دليل نبود زيرساختها و امكانات ، دردي از مشكلات آموزشي ما را دوا نمي‌كند و همچنان امور زيربنايي و كيفيت تدريس لاينحل مي‌ماند. نويسندگان اين مقاله معتقدند تحقيقاتي از اين قبيل مي‌تواند به صورت يك حركت آغازي به عنوان مسبب و عامل تغيير در سيستم آموزشي باشد و از همه مهمتر انشاا... بتواند مورد بهره‌‌گيري مسيولان وزارت بهداشت، دانشگاهها و اساتيد علوم پزشكي به خصوص اساتيد پرستاري قرار گيرد. اما در رابطه با روش اجراي اين پژوهش براي رفع ابهامات و پاسخ سوالات، توضيحات زير ارايه مي‌شود. نويسندگان اين مقاله نيز موافق اين موضوع بوده و هستند كه در تحقيقاتي از اين قبيل، آگاه كردن دانشجويان درباره پژوهش ممكن است، موجب كاهش اعتبار نتايج آن شود و از طرفي اصول اخلاقي پژوهش حكم مي‌كند كه تمامي دانشجويان از موضوع تحقيق مطلع باشند. بنابراين پژوهشگران با علم به اين موضوع در جهت كاهش اين تورش ، تمهيداني را در نظر گرفتند اولا كه فقط در آغاز تحقيق، كل خصوصيات تحقيق به اطلاع دانشجويان رسانده شد، اين در حالي بود كه مهارتهاي ارتباطي در فواصل زماني زياد نسبت به انجام مداخله ارزيابي شدند. از طرفي به هر دو گروه مداخله و شاهد ، هدف از انجام پژوهش توضيح داده شد و مهارتهاي ارتباطي در هر دو گروه قبل و بعد از انجام مداخله سنجيده شد و اگر هم بحث تلاش مضاعف دانشجويان به علت آگاهي از اينكه مورد بررسي قرار خواهند گرفت، مطرح باشد در هر دو گروه مطرح ميباشد و در نهايت يك موضوع ديگر اين بود كه در اين طرح در هر دو گروه علاوه بر اثر نوع تدريس بر مهارتهاي ارتباطي، متغييرهاي ديگري ( مانند يادگيري و رضايت دانشجويان و ...) نيز مورد بررسي قرار گرفتند كه تمامي اين موارد به دانشجويان نيز اطلاع رساني شد كه خود اين موضوع ميتواند، حساسيت دانشجويان روي يك موضوع خاص مانند مهارتهاي ارتباطي را كاهش دهد. اين مطالعه يك پژوهش يك سور كور بود. از آنجا كه امكان انجام كورسازي در مورد دانشجويان وجود نداشت ولي براي افزايش اعتبار داده‌ها و عدم سوگيري و تورش ، كورسازي محقق انجام گرفت به اين صورت كه همكاري به امتيازدهي به دانشجويان بر اساس پرسشنامه مي پرداخت از اينكه دانشجو در گروه مورد يا شاهد مي باشد اطلاعي نداشت. اميد است مطالب و توضيحات ارايه شده به رغم اختصار توانسته باشد پاسخگوي سيوالات مطروحه باشد.