مطالعه زيست‌شناسي و ديناميك جمعيت نماتود مولد زخم ريشه چاي (Pratylenchus loosi) در ايران

Biology and population dynamics of tea root lesion nematode (Pratylenchus loosi) in Iran

زيست‌شناسي و ديناميك جمعيت نماتود مولد زخم ريشه چاي، Pratylenchus loosi به عنوان مهمترين عامل خسارتزاي گياه چاي در ايران، به مدت پنج سال در شرايط طبيعي، در يكي از باغ‌هاي چاي آلوده و هم چنين در شرايط آزمايشگاهي مورد مطالعه قرار گرفت. بر‌اساس اين بررسي، نماتود مولد زخم ريشه چاي، به عنوان انگل داخلي مهاجر، با رسيدن دماي خاك به 15 درجه سانتي‌گراد و بالاتر فعاليت خود را جهت پارازيته كردن ريشه‌هاي مويين چاي شروع مي‌نمايد. در اين نماتود، لاروهاي سنين مختلف و ماده‌هاي بالغ عامل آلوده‌كننده مي باشند و زمستان‌گذراني آن غالباً به صورت تخم در خاك و يا درون ريشه‌هاي تغذيه‌كننده است، ولي به صورت لارو سن چهارم و نماتود بالغ نيز مي‌تواند زمستان‌گذراني نمايد. مطالعات آزمايشگاهي نشان داد كه دماي مناسب براي تكثير اين نماتود بر روي ديسك هويج،20 تا 21 درجه سانتي‌گراد بوده و دماي مناسب جهت تفريخ تخم‌ها بر روي آب آگار دو درصد، 17 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد. چرخه كامل زندگي اين گونه در شرايط آزمايشگاهي 46 تا 49 روز، شامل دوره تفريخ تخم 15 تا 17 روز، سنين مختلف لاروي 15 تا 16 روز و دوره زندگي نماتودهاي بالغ تا زمان تخم‌ريزي 16 روز به طول مي‌انجامد. بررسي‌هاي پنج ساله ديناميك جمعيت در شرايط طبيعي نشان داد كه اين نماتود داراي سه تا چهار اوج جمعيتي در سال، مصادف با ماه‌هاي ارديبهشت، تير، شهريور و آبان يا اسفند (بسته به تغييرات اقليمي سالانه و دماي خاك) مي‌باشد. تجزيه رگرسيون تغييرات جمعيت در طي پنج سال نشان داد كه رابطه معني‌داري بين دماي خاك و بارندگي و روند تغييرات جمعيت وجود دارد. بين اين دو عامل، دماي خاك نقش مهم‌تري در ديناميك جمعيت اين نماتود داشته و در صورت مطلوب بودن اين عامل، بارندگي به عنوان دومين عامل كليدي تاثير معني‌داري در اين روند دارد.

Biology and population dynamics of tea root lesion nematode, Pratylenchus loosi , as the most important crop loss agent of tea plant in Iran was investigated in natural conditions for five years in one of the infested tea gardens and also were studied in laboratory. According to this study, tea root lesion nematode, as migratory endoparasite, parasitises feeder and hairy roots of tea as soon as soil temperature reaches to 15°C or above. Juvenile stages and adult females are infectious agents, the overwintering is in form of egg in soil or in feeder roots, although can overwinter in form of Ju or adult stages. Laboratory studies in culture medium (carrot discs) showed that optimum temperature for reproduction in in vitro was 20-21°C and for egg hatching in 2 % water agar was 17°C. Complete life cycle of this species in lab was 46-49 days which hatching of egg was 15-17 days, Juvenile stages were 15-16 days and adult nematode was 16 days. Five years study of population dynamics showed that P. laosi has 3-4 population pick per year in May, July, September and November or March (depends on environmental condition). Regression analysis of population dynamics and mean soil temperature and rainfall for five years showed significant releationship between environmental factors and population densities. Soil temperature appears to have more important role than rainfall.