اولين گزارش از وجود بيماري قرنطينه‌اي ميوه سبز مركبات (Huanglongbing) در استان كرمان (ارزوييه)

FIRST REPORT OF NATURALLY OCCURRING Thanatephorus cucumeris (ANAMORPH: Rhizoctonia solanI AG-1 IA) ON PADDY-RICE FIELDS FROM IRAN IRAN

بيماري ميوه سبز مركبات ( هوانگ لانگ بينگ) يكي از بيماري‌هاي مهم مركبات و جز بيماري‌هاي قرنطينه‌اي كشور محسوب مي‌شود. اين بيماري به تازگي از برخي نقاط استان هاي سيستان و بلوچستان و هرمزگان گزارش شده است (عليزاده 1388). عامل بيماري در ايران باكتري Candidatus Liberibacter asiaticus و ناقل آن پسيل مركبات است. مجاورت استان كرمان با استان‌هاي آلوده و هم‌چنين عدم امكان تشخيص قطعي بيماري بر اساس علايم، موجب شد تا رديابي مولكولي اين بيماري در منطقه ارزوييه (به دليل وجود ناقل و مشاهده علايم مشابه به علايم بيماري) انجام گيرد. در مهر ماه 1389 در راستاي رديابي بيماري مذكور از 120 درخت مشكوك نمونه برداري به عمل آمده و از نمونه‌هاي ارسالي به آزمايشگاه رگبرگ‌ها جدا و از آنها و دي ان اي كل با استفاده از كيت استخراج دي ان ا شركت فرمنتاز استخراج شد. نمونه‌هاي دي.ان.ا از نظر وجود عامل بيماري ميوه سبز با استفاده از دو جفت آغازگر و روش واكنش زنجيره‌اي پليمراز (PCR) ارزيابي شدند. آغازگرهاي A2 و J5 يك قطعه از ژن‌هاي پروتيين‌هاي ريبوزمي با اندازه تقريبي 703 جفت باز در گونه آسيايي و آغازگرهاي OI1 و OI2C يك قطعه از دي.ان.ا ريبوزومي 16s با اندازه تقريبي 1160 جفت باز را تكثير مي‌كنند. محصول واكنش زنجيره‌اي پليمراز با هر كدام از جفت آغازگرها روي ژل آگارز 1% الكتروفورز شد. در محصول PCR با هر كدام از جفت آغازگرها باندهاي مورد انتظار در يك نمونه از 120 نمونه آزمايش شده مشاهده گرديد. وجود باند 703 جفت بازي حاصل از PCR با آغازگرهاي A2 و J5 و هم‌چنين نتايج هضم آنزيمي محصول PCR با آغازگرهاي OI1 و OI2C توسط آنزيم XbaI و مشاهده دو باند تقريبي 520 و 640 جفت بازي، وجود گونه Candidatus Liberibacter asiaticus را تاييد كرد. قطعه‌هاي حاصل از PCR براي بررسي بيشتر تعيين ترادف شدند. گياه آلوده يك اصله نارنگي 4 ساله رقم كارا از منطقه قادر آباد ارزوييه بود كه علايمي شامل لكه‌هاي تيره و روشن از زرد، سبز روشن و سبز تيره بدون حاشيه يا مرز مشخص روي برگ آن مشاهده گرديد. هم‌چنين علايمي از جمله تشكيل برآمدگي‌هاي نامنظم روي ميوه به صورت آبله آبله شدن ميوه، بذرهاي كوچك، پوك، چروكيده، قهوه‌اي مايل به سياه و عقيم و هم‌چنين عدم تقارن ميوه ديده شد كه البته ممكن است عوامل ديگري نيز در توليد آنها نقش داشته باشد. اين اولين گزارش از وجود بيماري ميوه سبز مركبات در منطقه ارزوييه در استان كرمان مي‌باشد. بر اساس دستور العمل‌هاي ارسالي از سازمان حفظ نباتات كشور دستور امحا درخت آلوده صادر شد.