بررسي تحليلي- سندي علل مهاجرت دسته جمعي اهالي بنادر كلات و گرزه از ولايت شيبكوه لنگه به عُمّانات(1316-1315ش)

مردم سواحل و بنادر شماليِ خليج فارس از ديرباز روابط تنگاتنگ و حتي پيوندهاي خويشاوندي با سواحل جنوبي آن به ويژه با عُمانات داشته‌اند. اين امر در روزگار حاكميت نظام ممالك محروسه در دوره قاجار- گونه‌اي اليگارشي سنتي - براي مردم نوعي آزادي عمل اقتصادي و اجتماعي به بار آورده بود كه با تاسيس سلسله تمركزگرا و متجدد پهلوي محدود شد. تمركزگرايي و مدرنيته ناقصي كه به سواحل خليج فارس از جمله بنادر كلات و گرزه در سواحل منطقه شيبكوه آمده بود، عارضه‌هايي به بار آورد كه موجب مهاجرت مردم آن دو بندر به عمانات شد. (1316-1315ش) نوشته حاضر بر آن است كه علت اين مهاجرت را با تكيه بر اسناد آن دوره بررسي كند. نويسنده به دنبال اثبات اين فرضيه است كه جايگزيني حكام اعزامي غيربومي از سوي پايتخت به جاي ضابطان پرسابقه محلي (نماد اليگارشي سنتي)، سلطه نيروهاي غير بومي بر منابع درآمد منطقه، ناكارآمدي نظام اداري، مالي و لشكري جديد اعم از گمرك، بانك و امنيه در حل مسايل محلي و نيز وجود پيوندهاي خويشاوندي و فرهنگي ميان بوميان و عمانيان انگيزههاي موجهي را براي مهاجرت مردم آن نواحي فراهم آورد.