تاثير برخي روش هاي اصلاح خاك شور و سديمي در توزيع عمقي كاتيون هاي محلول با استفاده از ستون خاك

Effect of some methods of saline- sodic soil reclamation on depth distribution of soluble cations

شور و سديمي‌شدن خاك از جنبه‌هاي مهم تخريب اراضي به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك محسوب مي‌شود. تحقيق حاضر به بررسي نقش مواد اصلاح‌كننده معدني و آلي مختلف، بر روند اصلاح خاك شور و سديمي با تاكيد بر توزيع كاتيون هاي محلول مي‌پردازد. تيمارهاي مواد اصلاحي شامل؛ شاهد، كود گاوي، تفاله پسته، گچ، تركيب كود گاوي با گچ و تركيب تفاله پسته با گچ، دو تيمار آب آبياري با و بدون اسيد سولفوريك بود كه در سه تكرار مورد استفاده قرار گرفت. پس از اتمام آزمايش‌هاي آبشويي، غلظت كاتيون هاي محلول در عمق هاي مختلف اندازه گيري شد. نتايج حاكي از آن بود كه پس از اتمام آزمايش هاي اصلاح، غلظت كاتيون هاي تك ظرفيتي و نيز ميزان EC و SAR نزديك به سطح خاك كمتر از عمق بود در حالي كه كاتيون هاي دوظرفيتي، تغيير چنداني با عمق پيدا نكردند. اين يافته مشخص مي كند كه كاتيون‌هاي تك ظرفيتي انتقال پذيري بيشتري نسبت به كاتيون‌هاي دو ظرفيتي دارند. نتايج نشان داد كه در خاك هاي آهكي، بدون كاربرد مواد آلي و تنها از طريق آبياري همراه با اسيد سولفوريك مي‌توان SAR را تا حد قابل قبولي كاهش داد. در مقايسه با گچ، اسيد سولفوريك كارايي بيشتري در كاهش اثر سديم داشت. در بين تيمارهاي مورد مطالعه، تفاله پسته و كود گاوي به ترتيب بيشترين و كمترين كارايي را در كاهش EC و SAR داشتند. يافته‌هاي اين تحقيق اهميت و كارايي مطلوب تفاله پسته را در اصلاح خاك‌هاي شور و سديمي روشن ساخت.

Soil salinity and sodicity are escalating problems worldwide, especially in arid and semi-arid regions. This study investigates the effect of some mineral and organic amendments on reclaiming a saline- sodic soil based on distribution of soluble cations. The soil amendments consist of control, cattle manure, pistachio residue, gypsum, manure + gypsum and pistachio residue + gypsum; water treatments with and without sulfuric acid with three replicates were performed. At the end of experiments soluble cations were measured at different depths. The results indicated that monovalent cations and also the EC and SAR showed the lowest values near the soil surface, while bivalent cations had no significant variation with depth. This finding shows that monovalent cations would be more mobile than the bivalents. Also, it was found that in comparison with gypsum, sulfuric acid had more efficiency in the SAR decreasing. However, in calcareous soils, this aim would be achieved by only irrigation. Pistachio residue and cattle manure had the highest and the lost efficiencies in decreasing of the EC and SAR. The findings of this research reveal the relative importance and efficiency of pistachio residue in reclaiming of the sodium affected soil.