مدل احتمالاتي عوامل سه‌گانه موثر بر تصادفات جاده اي ايران

تصادفات يكي از بزرگترين مشكلات سلامتي عمومي در جهان است. اين مشكل از اين هم شديدتر است زيرا قربانيان بيشتر جوان هستند و قبل از تصادف داراي سلامتي كامل بوده اند (Evans,2004). اين مسيله در كشور ايران با روند صعودي تعداد كشته شدگان و افزايش تعداد كاربران از راه هاي كشور و همچنين افزايش تعداد سفرها مهم تر شده و بررسي مدلهاي متناسب براي شناسايي عوامل موثر ترافيكي ضرورتي اجتناب ناپذير به نظر مي رسد. در مقاله حاضر با تمركز بر نقش عوامل سه گانه موثر بر تصادفات جاده اي، سهم هريك از عوامل مورد ارزيابي قرار مي گيرد. اين عوامل در سه دسته عوامل انساني، راه و خودرو تقسيم بندي مي‌شوند. در اين مقاله كوشيده مي شود تعريف مشخصي از "سهم" و "نقش" عوامل سه گانه ارايه داد. اين موضوعي است كه معمولاً به آن پرداخته نشده است. نمونه آماري مورد نظر تصادفات جاده‌اي رخ داده در كشور ايران است و اندازه آن 343هزار و82 فقره از تصادفات جاده‌اي است كه در سال 1385 رخ داده‌اند. روش نمونه‏گيري پژوهش در اين مقاله، نمونه‏گيري خود انتخابي (Purposive Sampling) است. براي گردآوري اطلاعات از منابع داده‌هاي كام114 كه دادگان تصادفات جاده‌اي محسوب مي‌شود استفاده شده است. داده‌هاي مورد استفاده مربوط به تصادف رخ داده در سال 1385 مي باشد كه توسط افسران كارشناس تصادف، بررسي و كروكي آن ترسيم شده است. اين پژوهش از نظر نحوه گردآوري داده‌ها(ي ثبتي) كتابخانه‌اي و از لحاظ هدف و ماهيت موضوع مورد بررسي، از نوع "تحقيقات كاربردي" محسوب مي‌شود. يافته هاي تحقيق نشان دادند كه سهم عامل انساني در تصادفات 97.5% مي باشد. در حالي كه نقش عامل انساني در وقوع تصادف 49درصد است. به همين ترتيب صهم عامل محيطي 70.5درصد و نقش آن 36درصد مي باشد براين اساس سهم عامل خودرو در حدود 31% بوده و نقش آن در بروز تصادفات 15% مي باشد.