تحليل محتواي سفرنامه هاي ترجمه شده سياحان انگليسي درباره ايران

Content analysis of English travelersʹʹ translated books (itineraries) about Iran

هدف پژوهش: در مرحله اول، بررسي آماري موضوعات و شاخص هاي مطرح شده توسط سياحان انگليسي در سفرنامه هايشان و در مرحله دوم بررسي وضعيت شخصي سياحان در هنگام ورود به ايران، از جمله سال تولد و وفات، زمان ورود، مسير حركت، وسايل سفر، آثار مكتوب آنها و ... مي باشد. روش پژوهش: تحليل محتواي موضوعي و كمي سفرنامه هاي ترجمه شده سياحان انگليسي درباره ايران است كه در قالب سنجش فراواني مقوله ها، با بيان عددي ارايه مي شود. جامعه پژوهش: سفرنامه هاي سياحان انگليسي است كه در طول قرون مختلف به ايران آمده اند و سفرنامه هايشان تا سال 1384 (سال انجام پژوهش) به فارسي ترجمه شده است. جامعه آماري پژوهش را 60 عنوان سفرنامه، از 64 سياح انگليسي، تشكيل داد كه محتواي موضوعي آنها تحليل و يافته ها در جداولي تنظيم شد. روش گردآوري اطلاعات: روش گردآوري اطلاعات كتابخانه اي (جستجوي سفرنامه ها در كتابخانه ها) و مطالعه دقيق سفرنامه ها، مستندسازي موضوعات در جداول موضوعي با استفاده از سرعنوان هاي موضوعي فارسي و مستندسازي اسامي سياحان با استفاده از مستند مشاهير ايران است. يافته هاي پژوهش: در بررسي حاضر مشخص شده كه سياحان به وضعيت جغرافيايي ايران از جمله وضعيت آب و هوايي، درجه حرارت مناطق مختلف، تاريخ شهرها و روستاها و موقعيت جغرافيايي آنها توجه بيشتري داشته اند و اين موضوعات بيشترين بسامد را در سفرنامه هاي اين سياحان به خود اختصاص داده است. (2376 مورد در اين باره ذكر شده است). موضوع «اماكن خاص»، در واقع اعلام مكان، 1016 مورد توسط سياحان ذكر شده است. پس از آن موضوع «كوه ها و دره ها»، با 797 مورد در رتبه سوم است. با مطالعه اطلاعات شخصي اين گروه سياحان، مشخص مي شود كه بيشترين تعداد سياحان انگليسي در دوران حكومت قاجاريه (48 نفر)، در طول حكومت ناصرالدين شاه قاجار (16 نفر)، در طول قرن 20 (33 نفر)، و در طول سال هاي 1900 تا 1950 (26 نفر) به ايران آمده اند. با مطالعه مسير سفر سياحان به ايران، علاوه بر تعيين مسير ورودي و خروجي آنان، مشخص شد كه بيشترين شهري را كه سياحان بازديد كرده اند، تهران است و شهرهاي اصفهان با 31 مرتبه و قزوين با 27 مرتبه، در جذب سياحان، رتبه دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند.

This study is a survey of the English travelersʹ books (itineraries) which are translated into Persian. Method used is content analysis, according to the frequency of subject criteria. The research population is 60 travel books, from 64 travelers which are translated before 2005. Data were gathered by reading these travel books thoroughly and taking notes in details by the subject dealt. The results were organized in special tables for each class of subjects and the frequencies of subjects were counted. By analyzing these results, it is possible to say that because of the importance of travel books in the history of Iran and the need to an analytical survey on the different subject dealt in these books, this topic is chosen with the aim of supporting historians and researchers. Subject categories showed that travelers were interested in geographical situation of Iran (2376 times), they were written more about the climate, temperature, description and history of cities, rurals, and the geographical situation of them. There are 91 subject tables which belong to special subjects. From their expressed information, it is resulted that most of travelers (48 persons) were coming during Qajar dynasty, at the reign of the Naser-e-ddin Shah (16 persons), in the 20 century (33 persons), and during the 1900-1950 (26 persons). By studying their travel directions, in addition to determining their path from entering city to existing place in the country, the most visited cities were counted. Numbers shows that they were coming to Tehran more than any other cities (42 times), and Isfahan (31 times) and Qazvin (27 times) were in the second and third rank of attracting place for the travelers.