رقابت بانك شاهنشاهي ايران با صرافان و بازرگانان ايراني دردوره قاجار

چكيده تا آغاز فعاليت بانك شاهنشاهي در ايران تقريباً، وظايف اين موسسه جديد را در امور پولي- اعتباري صرافان و تجار داخلي انجام مي دادند. ورود بانك شاهنشاهي در عرصه اقتصادي - پولي كشور تباين و تضاد مستقيمي با منافع اين گروه پر نفوذ در عرصه فعاليت هاي اقتصادي- مالي داشت. بنابراين برخورد دشمنانه و رقابت آميز طرفين اجتناب‌ناپذير شد. به‌ويژه آنكه موسسه جديد مذكور به كمتر از تسلط كامل بر سر پل هاي اقتصادي- پولي كشور رضايت نمي داد و از سويي گروه بانكداران محلي براي رهايي از تنگناهاي گريزناپذيري كه بانك شاهنشاهي براي آنها ايجاد كرده بود، در رقابتي كه بيشتر به نوعي تنازع بقا شبيه بود درگير شدند. پيش از اين صرافان ايراني تمام نقل و انتقالات و امور پولي و اعتباري كشور را به انجام مي رساندند. در آستانه تشكيل بانك شاهنشاهيِ ايران، زمينه هاي دروني تاسيس موسسات بانكي در ايران مراحل نهايي را سپري مي كرد و برخي تجار و صرافان بزرگ هم كوشيدند تا نظر مساعد حاكميت قاجار را براي تاسيس يك بانك ملي ايراني جلب كنند، اما اين روند با تاسيس بانك شاهنشاهي و رقيبش، بانك استقراضي به شكست انجاميد و رقابت خردكننده اين بانك ها هرگونه مجالي را از جامعه اقتصادي - تجاري ايراني براي تاسيس بانك ايراني تا سال ها بعد به تعويق انداخت. واژگان كليدي: قاجار، بانك شاهنشاهي ايران، بانك استقراضي، تجارت، بازرگانان، صرافان، ايران، انگلستان، روسيه، روابط خارجي .