ارزيابي تاج‎بارش و باران ربايي گونه راش در جنگل‎هاي شرق هيركاني

Evaluation of throughfall and rainfall interception of Beech in Hyrcanian forests (Iran-Shastkolate Forest)

چرخه آب موثرترين عامل در حيات جنگل است و بارش باران و برف مهم‌ترين منابع تامين آب در جنگل مي‌باشد. اما هميشه درصدي از بارندگي از سطح تاج درختان تبخير و از چرخه آب سطحي جنگل خارج مي‎شود. اين پژوهش جهت تعيين ميزان تاثير گونه راش بر چرخه آب در جنگل از طريق بررسي رابطه تاج‎بارش و باران ربايي، ارايه مدل جهت پيش‌بيني تاج‎بارش و باران ربايي و ارزيابي آن، در توده آميخته راش-ممرز در سري يك طرح جنگلداري دكتر بهرام‎نيا استان گلستان انجام گرفت. نمونه‎هاي تاج بارش و آب باران طي يك‎سال (1/10/87 الي 1/10/88) بعد از هر بارندگي جمع‎آوري و اندازه‌گيري گرديد. با وجود تراكم بالاي تاج درختان انتخاب شده، سهم تاج‎بارش و باران ربايي از 97/969 ميلي‌متر بارندگي به‎ترتيب 06/73 و 94/26 درصد بود. در بررسي رابطه باران ربايي و تاج‎بارش با باران مشخص شد رابطه اخير خطي فزاينده است كه در تاج‎بارش از همبستگي بالاتري برخوردار مي‌باشد. در طي اين بررسي مدلي نيز براي هر يك محاسبه و ارايه شد. همچنين رابطه ضعيفي بين نسبت تاج‎بارش به بارش و باران (21/0R2=) و باران ربايي به بارش و باران (17/0R2=) برقرار بود. نتايج نشان داد عوامل موثر بر تاج‎بارش و باران ربايي تحت تاثير مشخصات باران، پارامترهاي هواشناسي، مشخصات پوشش گياهي و روابط متقابل بين آنها است كه در شرايط زماني و مكاني مختلف، تغيير مي‌كند بنابراين اظهار نظر قطعي درباره تاج‎بارش و باران ربايي به عنوان عوامل موثر در چرخه آب و ارايه مدل كاربردي جهت پيش‌بيني آن‎ها، نياز به مطالعه درازمدت در اكوسيستم جنگل دارد.

Hydrological cycle as the most effective factor in forest ecosystem is supplied by snow and rainfall. As some of precipitation is evaporated as interception, the object of this study was to model the effect of beech species on hydrological cycle by throughfall, interception and the evaluation in a mixed beech forest in Shastkolate forest, Golestan province. Rainfall and throughfall samples were taken in one year. The proportion of throughfall and interception of rainfall (969.97 mm) were %73.06 and %26.94 respectively. A positive linear regression was observed between throughfall and rainfall, also between interception and rainfall which the first one had a higher R2. In addition, we exhibited a linear model for investigated parameters. There were very weak correlations between TF:GRand GR (R2:0.21), and between I:GR and GR (R2:0.17). Results showed that the effective factors on throughfall and interception were influenced by rain characteristics, meteorological parameters, vegetation characteristics and their interactions that could be changed by time and site situation. So a definitive comment about an applied model to predict throughfall and interception needs long-term studies in forest ecosystems.