چكيده فارسي :
تعيين عوامل موثر بر تحمل به سرما جهت معرفي ارقام گلرنگ براي مناطق سردسير اهميت زيادي دارد. به منظور تعيين اثرات تراكم گياهي، كودهاي پتاسيم و روي بر نحوه تحمل، واكنش هاي مورفوفيزيولوژيك، عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم گلرنگ، پژوهشي مزرعه‌اي در منطقه سردسير در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد در سال 1386-1387 انجام شد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. تيمار ها شامل ارقام پي‌آي و زرقان 279 و تراكم گياهي (30، 40 و 60 بوته درمتر مربع) و تيمار كودي (شاهد، كود پتاسيم و كود روي) بود. نتايج به دست آمده نشان داد كه تفاوت معني داري بين صفات اندازه گيري شده در تيمارهاي آزمايش وجود داشت. در اين آزمايش رقم پي آي داراي بالاترين مقادير بقا بوته، شاخص سطح برگ و ارتفاع ساقه به ترتيب با 5/84، 3/3 و 1/23 سانتي مترداشت. بيشترين سرعت فتوسنتز و تعرق با 5/26و 8/13 ميكرومول بر سانتي متر مربع بر ثانيه از تيمار سولفات پتاسيم به دست آمد. بعد از تنش يخبندان و سرما (پس از زمستان) بيشترين بقا بوته ها 2/90 درصد، شاخص سطح برگ (8/3) و ارتفاع بوته (4/87 سانتي متر) از تيمارهاي رقم پي‌اي و كود پتاسيم و 60 بوته در متر مربع و بيشترين سرعت فتوسنتز (5/26 ميكرومول بر سانتي متر مربع بر ثانيه)، سرعت تعرق(8/13 ميكرومول بر سانتي متر مربع بر ثانيه)، تعداد شاخه فرعي در بوته (2/5)، تعداد دانه در قوزه (3/33) و وزن هزار دانه (1/30گرم) از تيمارهاي رقم پي‌اي، كود پتاسيم و تراكم 30 بوته در متر مربع به دست آمد. از رقم پي‌اي و در تيمارهاي كود پتاسيم و 60 بوته در متر مربع بيشترين عملكرد بيولوژيك (14368 كيلوگرم)، عملكرد دانه (3768 كيلوگرم) و شاخص برداشت (8/25 درصد) بدست آمد. هم چنين نتايج نشان داد كه بقا و تحمل ارقام گلرنگ در سطوح مختلف كود پتاسيم و روي و تراكم 60 بوته در متر مربع بهبود يافته و باعث افزايش رشد ارقام گلرنگ شده و مي تواند مورفوفيزيولوژي، عملكرد و اجزاي آن (تعداد قوزه،تعداد دانه در قوزه و وزن هزار دانه) و سرعت فتوسنتز و تعرق را بعد از تنش سرما و يخبندان بهبود بخشد.
چكيده لاتين :
Determining cold stress tolerance is very important for the successful introduction of the cultivars at cold region. A field study was conducted to determine the effects of plant density, K and Zn fertilizer on tolerance, morphophysiological responses, yield and yield components of two safflower cultivars under cold region. The experiment was conducted in research farm of Agriculture College of Shahrekord University during 2007-2008. The factorial set of treatments arranged within a randomized complete block design with three replications. Treatments including Pi and Zarghan cultivars and plant densities (30, 40 and 60 plant m-2) and three type of fertilizers (Potassium, Zink and control). The results obtained showed significant differences between traits in all treatments. The highest survival plants, laef area index and plant height with 84.5, 3.3 and 23.1 Cm were belong to Pi cultivar. The highest Photosynthetic and transpiration rates with 26.5 and 13.8 µmol cm-2 s-1 was obtained from potassium treatment. The highest survival plants after freezing and cold stress (over wintering) (90.2%), the highest leaf area index (3.8), plant heights (87.4cm) were obtained from Pi cultivar, K and 60 plant m-2. Photosynthetic (26.5 µmol cm-2 s-1 ) and transpiration rates (13.8 µmol cm-2 s-1 ) were highest in Pi cultivar, K and 30 plant m-2. In Pi cultivar, K and 30 plant m-2 branches plant-1 (5.2), seed head-1 (33.3), 1000 seed weight (30.1g) were highest. The highest of biological yield (14368 kg), seed yield (3768 kg) and harvest index (25.8%) were belong to Pi cultivar, K and 60 plant m-2. The result showed plant survival and cold tolerance of Pi cultivar improved by K and Zn fertilizer that promoted the growth of safflower cultivar and can affect morphophysiological responses, yield and yield components (branches plant-1, seed head-1, 1000 seed weight) after freezing and cold conditions.
