تجزيه و تحليل چند متغيره برخي صفات كمي در اينبرد لاين هاي ذرت تحت شرايط تنش گرما

Multivariate analysis some quantitative traits in maize inbred lines under heat stress condition

به منظور تعيين بهترين شاخص ارزيابي ژنوتيپ هاي ذرت، 15 لاين طي آزمايشي در دو تاريخ كاشت 15 تيرماه (انطباق زمان گل دهي و پرشدن دانه با تنش گرما) و 5 مردادماه (بدون تنش) در سال 1386 در شهرستان شوشتر(منطقه گرمسيري واقع در استان خوزستان) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. نتايج رگرسيون گام به گام در شرايط تنش گرما نشان داد كه، صفت تعداد دانه در بلال تنها صفتي بود كه وارد مدل شد. اما در شرايط بدون تنش صفات تعداد دانه در بلال، وزن هكتوليتر و وزن هزار دانه به ترتيب وارد مدل شدند. در تجزيه به عامل ها، 4 82 درصد از تغييرات كل داده ها / 81 و 90 / عامل مستقل در شرايط تنش گرما و بدون تنش به ترتيب 92 را تبيين كردند. در شرايط تنش گرما و بدون تنش عامل اول، عملكرد، عامل دوم مورفولوژي بلال و عامل سوم مشخصات دانه ناميده شدند. اما عامل چهارم در شرايط تنش بنام وزن هكتوليتر و درصد رطوبت دانه و در شرايط بدون تنش درصد رطوبت بذر، وزن هكتوليتر و عرض دانه نام گذاري گرديد. با توجه به نتايج بدست آمده در شرايط تنش گرما، صفت تعداد دانه در بلال و در شرايط بدون تنش صفات تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه بهترين صفات ارزيابي كننده ژنوتيپ هاي ذرت بودند. واژه هاي كليدي: تجزيه به عامل ها، تنش گرما، ذرت، اينبرد لاين

In order to determine the best index for evaluating maize genotypes, 15 maize inbred lines were evaluated in two planting dates, 6 July to coincide heat stress with pollination time and 27 July as normal planting to avoid high temperature during pollination and grain filling period, using a randomized complete block design with three replications, in Shushtar city, in 2007. Result showed that in stepwise regression analysis for heat stress condition, grain number per ear was the single trait that entered in model but, for normal condition, grain number per ear, hektolitr weight and 1000 grain weight were entered in model, respectively. Factor analysis, for heat stress and normal conditions indentified four independent factors which explained 81.92 and 82.90 percent of all variations, respectively. Under both, heat stress and normal conditions, first factor yield, second factor ear morphology and third factor grain characteristic named. But fourth factor in stress condition hektolitr weight and grain moisture percent and in normal condition grain moisture percent, hektolitr weight and grain width named. Based on the results, grain number per ear under heat stress and grain number per ear and 1000 grain weight, revealed as suitable traits which can discriminate maize genotypes. Keywords: Factor analysis; Heat stress; Corn; Inbred lines1