واكنش رشد و عملكرد گندم به تراكم و فاصله رديف در شرايط ديم

Response growth and yield to plant density and row space under rainfed conditions in wheat

اين آزمايش به منظور بررسي اثر تراكم و فاصله رديف بر رشد و عملكرد گندم در شرايط ديم و خاك 375 و 500 بوته در مترمربع از گندم رقم كوهدشت، دو فاصله ،250 ، شور با بكارگيري چهار تراكم 125 12 و 25 سانتي متر و آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در / رديف 5 1387 انجام شد. نتايج نشان داد شاخص سطح برگ در مرحله ساقه - منطقه انبار الوم در سال زراعي 1388 12 سانتي متر بيشتر بود، از فاصله رديف 25 سانتي متري برخلاف مرحله ساقه / رفتن در فاصله رديف 5 12/ رفتن، در مرحله گلدهي شاخص سطح برگ در فاصله رديف 25 سانتي متر بيش از فاصله رديف 5 سانتي متر بدست آمد. افزايش فاصله رديف سبب كاهش تعداد ساقه در بوته و افزايش ارتفاع آن شد، ولي بر تعداد ساقه بارور در بوته تاثيري نداشت. همچنين مقدار ماده خشك و عملكرد دانه در واحد سطح در 12 سانتي متر بود. افزايش تراكم / فاصله رديف هاي 25 سانتي متر حدود 11 درصد بيشتر از فاصله رديف هاي 5 بوته، سبب افزايش مقدار ماده خشك در واحد سطح شد. همچنين عملكرد دانه در تراكم هاي 250 و 375 بوته نسبت به تراكم 125 بوته در مترمربع، به ترتيب حدود 30 و 48 درصد افزايش يافت، اما افزايش تراكم از 375 به 500 بوته در مترمربع تاثير معني داري بر عملكرد دانه نداشت. برهمكنش تراكم و فاصله رديف نشان داد كه در همه تراكم ها، مقدار ماده خشك، وزن هزار دانه و شاخص برداشت در فاصله رديف 25 12 سانتي متر است، به طوركلي فاصله رديف 25 سانتي متر، بدون كاهش / سانتي متر بيش از فاصله رديف 5 تعداد ساقه بارور در بوته، سبب كاهش تعداد ساقه در بوته شد و در مقابل ارتفاع بوته، مقدار ماده خشك، شاخص برداشت و عملكرد دانه را افزايش داد. واژه هاي كليد : ي گندم ديم، سطح برگ، ماده خشك، عملكرد دانه

Abstract In order to evaluation of plant densities and row spacing effects on growth and yield of wheat, an experiment was conducted by using four plant densities (125, 250, 375 and 500 plants per m2), two row spacing (12.5 and 25 cm), in a randomized complete block design with three replicates in Anbare-Ololum reign in rainfed and saline conditions during 2008-2009. Results showed that leaf area index (LAI) corresponded to stem elongation stage was higher in row spacing of 12.5 (in comparison with row space of 25 cm), but in spite of stem elongation stage, this was inverse in booting stage. Increasing of row space decreased stem number, but increased plant height, while did not affect fertile stems number. Morover, dry matter and yield corresponded to row space of 25 cm was higher than 12.5 cm (about 11%). In addition, grain yield of 250 and 375 plants per square meter treatments increased 30&48% in comparison with 125 plants per square meter, respectively. But increasing of plant density upper than 375 to 500 plants per square meter did not affect grain yield significantly. Interaction of plant density and row spacing treatments revealed that dry matter, 1000-grain weight and harvest index with using row space of 25 cm was more than row space of 12.5 cm in all plant densities, Overall, it seems that row space of 25 cm decreases stem number per unit area without reducing fertile stems number, while it increases dry matter, plant height, grain yield and harvest index. Keywords: Rainfed Wheat; Leaf area; Dry mater; Grain yield*