اثر تاريخ كاشت بر عملكرد ارقام ارزن از طريق تاثير بر طول دوره هاي فنولوژيك

The effect of sowing date on yield of millet varieties by influencing on phonological periods duration

به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت بر عملكرد ارقام ارزن و تاثيرپذيري آن از طول دوره هاي فنولوژيك و سرعت نمو، آزمايشي بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در قالب تجزيه مركب در چهار تكرار با هشت تاريخ كاشت ( 10 ارديبهشت، 11 خرداد، 13 تير، 14 مرداد، 10 شهريور، 10 مهر، و Setaria italica دم روباهي ،Pannisetum galucum 12 آبان و 10 آذر) و سه رقم شامل معمولي در مزرعه تحقيقاتي- آموزشي دانشكده هاي علوم كشاورزي و Panicum miliaceum مرواريدي منابع طبيعي گرگان انجام شد. نتايج نشان داد كه تاريخ هاي كاشت و ارقام مختلف از نظر ميانگين سطح برگ و عملكرد اختلاف معني داري داشتند. تاريخ كاشت اول در هر سه رقم داراي سطح برگ بيشتري بود، ولي از نظر عملكرد با تاريخ كاشت دوم اختلاف نداشت. افزايش طول دوره رشد رويشي در تاريخ هاي كاشت ابتدايي نسبت به تاريخ هاي كاشت ديگر سبب شد تا در اين تاريخ هاي كاشت در زمان وقوع حداكثر تابش منطقه، گياهان فرصت كافي براي توليد سطح برگ داشته باشند و در نهايت سطح برگ مطلوبي توليد نمايند و با شرايط مناسب دما و طول روز تقارن يابند. در بين ارقام، ارزن معمولي داراي بيشترين سطح برگ بود، ولي ارزن دم روباهي به دليل طول دوره رشد طولاني تر، عملكرد بالاتري داشت. ضرايب همبستگي سرعت سبز شدن با دما نشان داد كه سرعت سبز شدن در تمامي داشت و سرعت ساقه روي تحت تاثير دما و طول روز قرار (r > 0/ ارقام همبستگي بالايي با دما ( 97 گرفت. كم ترين تعداد روز از كاشت تا سبز شدن در بين ارقام مربوط به 14 مرداد و 10 شهريور و از پنجه زني تا ساقه روي متعلق به 10 شهريور بود. واژه هاي كليد : ي ارزن، تاريخ كاشت، نمو فنولوژيك، عملك

Abstract In order to investigation of sowing date effect on yield of millet species and its impressible from duration of phonological periods and development rate, an experiment was conducted based on complete randomized block design as combine analysis in four replications at eight sowing dates (30 April, 1 Jun, 31 May, 4 July, 5 August, 1 September, 2 October and 3 November) and three millet species (panicum miliaceum, pennisetum galucum and setaria italica) in research field of Gorgan university of Agricultural Sciences and Natural Resources. The results of this study showed that the sowing dates and species have significant differences in mean of leaf area index (LAI) and yield. First sowing date has the most LAI at three species, but it has not significant different by second sowing date in yield. Increase in growth duration at early sowing dates lead to increase of LAI simultaneous proper temperature and day length conditions. Common millet has the most LAI, but foxtail millet has the most yield for longer growth period. The results of correlation coefficients of emergence rate with temperature showed that emergence rate has high correlation (r > 97%) at all varieties and stemming rate influenced by temperature and day length. the least days to emergence were in (5 August and 1 September) and the least days from tillering to stemming were in (1 September). Keywords: Millet; Sowing date; Phonologic development; Yield.