ديني‌گرايي در علم؛ يك وظيفه‌ي معرفتي

Religious-ism in Science as an Epistemic Duty

در اين مقاله، موضوع بومي‌گرايي و به طور خاص، ديني‌گرايي در علم از منظر معرفت‌شناختي بررسي شده است. مطابق با رويكرد وظيفه گرايانه در معرفت شناسي، هر باورمند به لحاظ معرفتي موظف است كه سعي كند تا مجموعه‌ي باورهاي سازگار و در حالت قوي‌تر منسجمي داشته باشد؛ علاوه بر اين، هر فرد در مجموعه‌ي باورهاي خويش باورهايي مركزي دارد. باورهاي ديني بخش مهمي از باورهاي مركزي اعضاي جوامع دين‌دار را تشكيل مي‌دهند. در چنين وضعيتي، چنانچه باورهاي علمي يا تعابير اين باورها با باورهاي مركزي ديني افراد ناساگاز باشند، دين‌داران در پي ايفاي وظيفه‌ي معرفتي خود، به بازسازي نظريه هاي علمي موجود و همچنين شكل دادن به نظريه هاي علمي جديد مي پردازند؛ به اين ترتيب، ديني گرايي در علم را مي توان گونه اي از ايفاي وظيفه‌ي معرفتي سازگاري و انسجام دانست كه انگيزه اي صحيح و بنيان نظري قابل دفاعي دارد.

In this paper, I consider the idea of indigenous-ism and in particular, religious-ism in science from an epistemological point of view. According to the deontological approach in epistemology, every believer has to attempt to have a consistent—in the stronger version, a coherent— set of beliefs. Furthermore, every believer has central beliefs within the set of his beliefs. Religious beliefs constitute an important section of central beliefs for members of religious communities. In such a situation, if scientific beliefs of these religious persons or some interpretations of these scientific beliefs are inconsistent with their religious central beliefs, these persons would attempt to reconstruct the current scientific theories and even to construct new theories in the way of performing their epistemic duties. Therefore, we can consider the idea of religious-ism in science as a kind of performing the epistemic duty of consistency and coherence; a process which has a sound motivation and reasonable theoretical grounds.