ميزان همخواني كليدواژه‌هاي مستخرج از چكيده با توصيفگرهاي نمايه سازان در پايگاه «چكيده پايان نامه هاي ايران»

Study of the Consistency Between Keywords Extracted From Abstracts and Descriptors of the Indexers in Database of “Iran’s Theses Abstracts”

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسي ميزان هم خواني كليدواژه هاي مستخرج از چكيده پايان-نامه ها توسط متخصصان موضوعي با توصيفگرهاي نمايه سازان در پايگاه «چكيده پايان نامه هاي ايران» مي‌باشد. روش: پژوهش حاضر از نوع كاربردي و روش استفاده شده تحليل محتوا است. يك سياهه وارسي متشكل از 32 معيار براي بررسي ابعاد پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. افزون بر اين، از متخصصان موضوعي حوزه‌هاي مورد بررسي نيز براي انجام پژوهش بهره گرفته شده است. جامعه آماري پژوهش ركوردهاي موجود در پايگاه اطلاعاتي چكيده پايان‌نامه‌هاي ايران (74500 ركورد) از سال 1385- 1368 است. با استفاده از فرمول تعيين حجم نمونه از هر حوزه علوم انساني، علوم پايه، فني و مهندسي و كشاورزي 100 ركورد به روش تصادفي طبقه اي انتخاب شد. يافته ها: يافته ها نشان داد كه بين تعداد گروه هاي كليدواژه اي چكيده پايان نامه ها و هم خواني آن ها با توصيفگرها و همچنين بين تعداد كليدواژه هاي مستخرج و تعداد توصيفگرها نيز رابطه معني‌داري وجود دارد. در حوزه هاي موضوعي مختلف و همچنين دوره هاي زماني مختلف بين هم-خواني كليدواژه هاي مستخرج با توصيفگرها تفاوت معني‌داري وجود دارد. بازيابي بيش تر از طريق توصيفگرها در مقايسه با كليدواژه‌هاي مستخرج از چكيده، اثربخشي طرح‌هايي را نشان داد كه به‌منظور افزايش ارتباط بين توصيفگرهاي هم‌موضوع در اين پايگاه صورت گرفته است. از نظر نظام دستوري، 26/50 درصد توصيفگرها به‌صورت تركيب واژه، 74/49 درصد تك واژه، 2/93 درصد مفرد و 8/6 درصد به‌صورت جمع تهيه شده اند. اصالت/ارزش: يافته هاي اين پژوهش مي تواند به نمايه سازان و مديران پايگاه چكيده پايان‌نامه‌هاي ايران در شناسايي نكات قوت و ضعف در نمايه سازي پايان نامه ها و همچنين همكاري با متخصصان موضوعي نمايه سازي مدارك كمك كند.

Purpose: This research is devoted to study the consistency between keywords extracted from abstracts of theses by the experts in the related fields and descriptors provided by the indexers in database of “Iran’s theses abstracts”. Methodology: This research is an applied study based on content analysis. A checklist which consisted of 32 criteria was used. In addition, we consulted the experts in the studied fields. The population under study included the records in database of “Iran’s theses abstracts” (74,500 records) during 1989-2006. By using the sample size formula, 100 records were chosen from each of the fields of human sciences, basic sciences, engineering, and agriculture, by random stratified sampling. Findings: According to results of the research, there are significant relationships between the number of keywords in theses abstracts and their consistency with the descriptors, as well as between the number of keywords in theses abstracts and the number of descriptors. Also, there is significant relationship in different fields and different time intervals in consistency between the extracted keywords and the descriptors. Higher rate of retrieval through descriptors in comparison with the keywords extracted from abstracts revealed the efficiency of works which have been performed in this database in order to increase the relationships between descriptors of the same subject. Originality/Value: The findings of this research can assist the indexers and managers of the database of “Iran’s theses abstracts” for identification of strengths and weaknesses in indexing the theses and collaboration with fields experts in documents indexing.