پديد آورندگان :
زارع، مهدي نويسنده دانشگاه آزاد اسلامي واحد فيروزآباد فارس , , چوكان، رجب نويسنده دانشيار موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج. , , بيهمتا، محمد رضا نويسنده استاد دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران. , , مجيدي هروان، اسلام نويسنده استاد پژوهشكده بيوتكنولوژي كرج. ,
كليدواژه :
Zea mays , اثر افزايشي , اثر غالبيت , وراثت‌پذيري
چكيده فارسي :
در بهار 1386، هفت لاين برگزيده ذرت همراه با 42 ژنوتيپ (21 تلاقي مستقيم و 21 تلاقي معكوس) حاصل از تلاقي‌هاي دي‌آلل آن‌ها در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر در كرج مورد بررسي قرار گرفتند. داده‌ها به روش هيمن تجزيه و تحليل شد. نتايج نشان داد كه صفات تعداد روز از ظهور گرده تا ظهور كاكل، تعداد روز از ظهور كاكل تا رسيدن فيزيولوژيك، ارتفاع بوته، طول بلال، وزن صد دانه، عمق دانه، تعداد دانه در رديف بلال و عملكرد دانه، توسط ژن‌هايي با اثر فوق غالبيت و صفات تعداد روز تا رسيدن فيزيولوژيك، سطح برگ بلال، سطح برگ پرچم و تعداد رديف دانه در بلال توسط ژن‌هايي با اثر غالبيت نسبي كنترل مي‌شوند. دامنه تغييرات وراثت‌پذيري عمومي و خصوصي به ترتيب از 7/10 درصد براي وزن 100 دانه تا 1/93 درصد براي صفت تعداد رديف دانه در بلال و از يك درصد براي صفت عملكرد دانه تا 85 درصد براي صفت تعداد رديف دانه در بلال به دست آمد و نشان داد كه براي كليه صفات به جز تعداد روز تا رسيدن فيزيولوژيك، سطح برگ بلال، سطح برگ پرچم و تعداد رديف دانه در بلال، اثر غير‌افزايشي ژن‌ها داراي نقش بيشتري نسبت به اثر افزايشي است. والديني كه داراي بيشترين ژن‌هاي غالب و بيشترين ژن‌هاي مغلوب بودند به ترتيب براي صفات تعداد روز از ظهور گرده تا ظهور كاكل لاين‌هاي شماره 6 و 5، براي تعداد روز تا رسيدن فيزيولوژيك لاين‌هاي شماره 7 و 3، براي تعداد روز از ظهور كاكل تا رسيدن فيزيولوژيك لاين‌هاي شماره 2 و 3، براي ارتفاع بوته لاين‌هاي شماره 6 و 7، براي سطح برگ بلال لاين‌هاي شماره 1 و 4، براي سطح برگ پرچم لاين‌هاي شماره 4 و 2، براي طول بلال و تعداد دانه در رديف بلال لاين‌هاي شماره 3 و 2، براي وزن 100 دانه و تعداد رديف دانه در بلال لاين‌هاي شماره 3 و 5، براي عمق دانه لاين‌هاي شماره 6 و 4 و براي عملكرد دانه لاين‌هاي شماره 5 و 2 بودند. با توجه به نتايج اين تحقيق، انتظار مي‌رود تلاقي بين لاين‌هاي شماره 5 و 2 هيبريدي با عملكرد بالا توليد كند، زيرا با تركيب اين لاين‌ها بيشترين مقدار هتروزيس مشاهده خواهد ميشود
چكيده لاتين :
In 2007, seven inbred lines of corn were crossed based on a complete diallel cross design. The parents and
42 subsequent hybrids were planted at the research field of Seed and Plant Improvement Research Institute in
Karaj using a randomized complete block design with three replications. Yield and other agronomic traits were
measured. Hayman method was used for data analysis. The results indicated over dominance gene effects for
anthesis-silking interval, days from silking to physiological maturity, plant height, ear length, hundred grain
weight, seed depth, number of kernels per row and grain yield. Gene effects for days to physiological maturity,
ear leaf area, stamen leaf area and number of rows per ear were partial dominance. The broadsense heritability
ranged between 10.7% and 93.1% for 100-grain weight and number of rows per ear and narrow sense
heritabilities were estimated between 1% and 85% for grain yield and number of rows per ear, respectively. Nonadditive
genetic effects were predominant to control of all traits except days to physiological maturity, ear leaf
area, stamen leaf area and number of rows per ear. The parents which had the highest number of dominant and
recessive genes for different traits were: in respects of anthesis-silking interval, lines, No. 6 and 5, days to
physiological maturity lines, No. 7 and 3, days from silking to physiological maturity lines, No. 2 and 3, plant
height lines, No. 6 and, ear leaf area, lines No. 1 and 4 were selected. For stamen leaf area, lines No. 4 and 2, ear
length and number of kernels per row lines, No. 3 and 2, 100-grain weight and number of rows per ear, lines No.
3 and 5, grain depth, lines No. 6 and 4 and grain yield, lines No. 5 and 2 could be selected for further breeding
programs.
