بررسي روند تغييرات برخي از شاخص هاي رشدي گندم تحت شرايط كم آبي

Modification of some growth indices in wheat under water deficit conditions

به منظور بررسي تاثير تيمار هاي كم آبياري بر شاخص هاي رشدي سه رقم گندم نان (Triticum aestivum L.)، آزمايشي در سال هاي زراعي 87-1386 و 88- 1387 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي نراق به صورت كرت هاي خرد شده، بر پايه طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار به اجرا درآمد. كرت هاي اصلي شامل زمان آبياري (آبياري پس از70 ،90 و110 ميلي متر تبخير تجمعي از تشتك تبخير كلاس A) و كرت هاي فرعي شامل ارقام گندم (مهدوي، سپاهان و بك كراس روشن) بودند. تيمارهاي آبياري پس از 70 و 90 ميلي متر تبخير تجمعي، از نظر هيچ يك از شاخص هاي رشدي تفاوت معني داري نداشتند ولي، افزايش فاصله دو آبياري از 90 به 110 ميلي متر تبخير تجمعي، باعث كاهش معني دار در شاخص هاي رشدي داشت. در شرايط تيمارهاي آبياري 70 و90 ميلي متر تبخير تجمعي، روند تغييرات شاخص سطح برگ، ماده خشك كل، سرعت آسيميلاسيون خالص و سرعت رشد محصول مشابه بود. در حالي كه در همه نمونه برداري ها با افزايش فاصله دو آبياري از 90 به 110 ميلي متر تبخير تجمعي، كاهش قابل ملاحظه اي در روند تغييرات شاخص هاي رشدي مشاهده گرديد. روند تغييرات سرعت رشد محصول با تغييرات شاخص سطح برگ موزون بود ولي با سرعت آسيميلاسيون خالص هماهنگي كمتري مشاهد شد. بنابراين ممكن است در شرايط آب و هوايي مشابه با انجام آبياري بر اساس دوره زماني 70 و 90 ميلي متر تبخير از تشك تبخير كلاس A صفات مورد بررسي تفاوت معني داري نداشته باشند، يعني با كاهش 22 درصد در مصرف آب آبياري، در شاخص هاي رشدي و عملكرد محصول تغييراتي حاصل نشود.

The experiment was conducted during 2004-2006 growing seasons at the Agricultural Research Station, Islamic Azad University, Naragh Branch, to evaluate the effects of water deficit on growth indices of three bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. A split plot experiment based on a randomized complete block design with four replications was used in both years. Irrigation treatments (irrigation after 70 (I1), 90 (I2) and 110 (I3) mm of cumulative evaporation from class A evaporation pan) were considered as the main plot and wheat cultivars (Mahdavy, Sepahan and Roshan-back cross) as subplots. Irrigation after 70 and 90 mm cumulative evaporations did not modify growth indices, significantly. Delay in irrigation from 90 to 110 mm cumulative pan evaporation significantly reduced the growth indices. Pattren of changes in leaf area index (LAI), total dry matter (TDM), net assimilation rate (NAR), and crop growth rate (CGR) were similar in both 70 and 90 mm treatments. At samplings, delay in irrigation from 90 to 110 mm cumulative evaporation lowered the incraese of all growth indices. Pattern of changes in CGR was more similar to LAI but dissimilar to NAR. The results indicated that 22% water could be saved when wheat plants were irrigated after 90 mm of cumulative pan evaporation. However, a decrease of growth indices and grain yield under this water condition was not important.