عبدالرحمن شكري و رباعيات خيام

Abdul-Rahman Shukri and the Rubaiyat of Omar Khayyam

عمر خيام شاعر و دانشمند برجسته ايراني قرن پنجم داراي مجموعه اشعاري است موسوم به رباعيات، كه مرزهاي جغرافيايي را درنورديده و به زبان هاي متعددي ترجمه شده است. اولين ترجمه آن در سال 1859 توسط فيتزجرالد شاعر انگليسي ارايه شد كه سبب آشنايي دنياي غرب با خيام و افكار او گشت. اين ترجمه تا حدي ترجمه مفهومي به شمار مي آيد و حتي براي برخي از رباعيات آن معادل فارسي در اصل رباعيات خيام يافت نمي شود. دنياي عرب نيز از قافله عقب نمانده و ادباي متعددي به ترجمه رباعيات دست يازيدند. برخي از آنان مستقيما از نسخه فارسي استفاده نموده و آن را برگرداندند، اما غالب آنان به سبب عدم تسلط به زبان فارسي، به ناچار از نسخه انگليسي بهره گرفتند. عبدالرحمن شكري شاعر معاصر مصري از جمله اين افراد است كه با استفاده از نسخه ترجمه شده به انگليسي، سه رباعي را ترجمه نموده است. ترجمه او از اين سه رباعي داراي كم و كاست هايي چه در محتوا و چه در قالب است. براي مثال قالب دوبيتي رباعي در ترجمه او به چهاربيتي تغيير كرده و در ترجمه نيز شيوه ترجمه مفهومي و آزاد را برگزيده و تلاش نموده است تا مضمون آن را منتقل نمايد. در اين پژوهش، با مقايسه ترجمه عبدالرحمن شكري با ترجمه فيتزجرالد و مطابقت آن دو با اصل فارسي، تلاش بر آن است كه كاستي هاي ترجمه عبدالرحمن شكري مورد ارزيابي قرار گيرد.