تاثير سطح آب زيرزميني و كشت برنج بر روي خصوصيات ميكرومورفولوژيكي خاك هاي شاليزاري در اراضي بالادست سد سنگر رشت تا دشت ساحلي درياي خزر

The effects of ground water table and rice cultivation on paddy soils micromorphological characteristics along Rasht Sangar Dam uplands to Caspian Sea Coastal Plain

اين پژوهش با هدف بررسي تاثير سطح آب زيرزميني و كشت گياه برنج بر خصوصيات مورفولوژيكي و ميكرومورفولوژيكي خاك هاي تشكيل يافته بر روي واحدهاي فيزيوگرافي فلات ها و تراس هاي فوقاني سفيدرود، آبرفت هاي رودخانه اي، اراضي پست و دشت ساحلي در منطقه جنوب سد سنگر رشت در استان گيلان صورت گرفت. در مجموع 20 نيم رخ، در هر واحد 5 نيم رخ، بر روي واحدهاي فيزيوگرافي ذكر شده در بالا حفر و مطالعه شدند، براساس مطالعه دقيق در هر واحد يك نيم رخ شاهد انتخاب شد. خصوصيات فيزيكوشيميايي و ميكرومورفولوژيكي خاك ها با گرفتن نمونه هاي خاك دست خورده و دست نخورده از افق هاي خا كهاي تشريح شده، مطالعه و تعيين شدند. وجود شرايط احيا ، تخريب ساختمان خاك و تشكيل ساختمان دانه اي ضعيف بعد از گذشت چند ماه از گل خرابي در افق سطحي از ويژگي هاي قابل تشخيص غالب از خا كهاي منطقه بودند. مطالعات ميكرومورفولوژيكي نشان داد كه حفره هاي واگ، كانال و صفحه اي بيش تر در افق هاي سطحي و حفره هاي از نوع واگ و كانال در افق هاي تحتاني وجود دارند كه در بيش تر موارد با تركيبات آهن و ماده آلي پوشيده شده اند. ريزساختمان در همه اف قهاي سطحي دانه اي ضعيف بود. ريزساختمان در افق هاي تحتاني واحد فيزيوگرافي دشت ساحلي تك دانه اي و حفره هاي آن به طور عمده از نوع حفره هاي آرايشي ذرات شن بود. ريزساختمان در اف قهاي تحتاني ساير واحدها بلوكي گوشه دار وبدون گوشه بود. مشاهدات ميكرومورفولوژيكي از خاك هاي واحد دشت آبرفتي حضور نودول هاي اكسيدآهن به صورت هاله و ژيوديك با مرز پخشيده، توده هاي آهن و پوشش كمپلكس اكسيدهاي آهن و ماده آلي را ثابت كرد. در خاك اراضي ساحلي و پست به علت بالا بودن سطح آب زيرزميني نودول اكسيدآهن مشاهده نشد. به دليل بالا بودن سطح آب زيرزميني و نوسان متناوب آن در خاك هاي منطقه مورد مطالعه، در مقاطع نازك اين خاك ها شواهد پوسته هاي رسي مشاهده نشد. ذرات رس در اراضي فلات ها به علت تهويه مناسب و هواديدگي نسبت به ساير واحدها ك متر بود. در واحدهاي فيزيوگرافي فلات ها و تراس هاي فوقاني، آبرفت هاي رودخانه اي و اراضي پست خاك ها در رده اينسپتي سولز و در واحد فيزيوگرافي دشت ساحلي در رده انتي سولز طبقه بندي شدند.

This study was carried out to gain a better understanding of the effects of ground water table and rice cultivation on morphological and micromorphological characteristics of the soils formed on Sefidrood plateaues and upper terraces, river alluvial plain, lowland and Caspian Sea coastal plain physiographic units in the South of Rasht Sangar Dam of Guilan Province. Totally, twenty pedons, five pedons on each unit, were excavated and studied on physiographic units. One pedon on each unit was selected in order to detailed study as refrence pedon. Micromorphological and physico-chemical characteristics of the soils were studied and determined by taking undisturbed and disturbed soil samples from the horizons of described soils. Reducing conditions, soil structure damaging and formation of weak granular structure after passing several month of puddling in surface horizons were the main distinguishable characteristics of the soils. Micromorphological results showed that vugh, channel and rarely plane voids in surface horizons and vugh and channel voids in subsurface horizons occurred and were coated predominantly with ferric and organic matter components. Microstructure was weak granular in all surface horizons. Microstructure was single grain in the subsurface horizons of the Coastal plain physiographic unit and their voids were mainly simple paking. Microstructure was subangular blocky and angular blocky in the subsurface horizons of other units. Micromorphological observations of alluvial plain physiography unit soils, demonstrated the presence of iron-oxide nodules as geodic and halo with diffuse boundary, ferric masses and organo-ferran complex coating. Iron oxide nodule was not observed in lowland and coastal plain soils because of high ground water table. Clay coatings were not observed due to high ground water table and its alternative fluctuation. Clay particles in plateaues were lower than other units because of alteration and suitable aeration. The soils formed on the Sefidrood plateaues and upper terraces, river alluvial plain, and lowland physiographic units were classified as Inceptisols and the soils formed on coastal plain physiographic unit as Entisols.