مطالعه ميكرومورفولوژيك تخلخل افق ماليك خاك هاي مالي سولز جنوب گرگان رود تحت تاثير كاربري هاي مختلف اراضي

Micromorphological investigation of mollic epipedon porosity in Mollisols of the southern Gorgan River under different land uses

چكيده 1 تخريب خاك كه در واقع به دنبال تغيير كا ربري زمين و پوشش گياهي آن رخ مي دهد مشكل محيطي گسترده اي است كه مي تواند سبب تغيير ساختمان و به تبع آن خلل و فرج خاك شود . هدف از اين مطالعه، ارزيابي كيفي و كم ي حفره هاي خا ك هاي م الي سولز اراضي جن وب گرگان رود تحت كاربري هاي جنگل ، مرتع طبيعي ، باغ و زراعي بوده است . در هر يك از اين كاربر ي ها يك پروفيل خاك حفر گرديد . نمونه هاي خاك به منظور انجام آزمايش هاي فيزيكوشيميايي در قالب 3 تكرار و همچنين نمونه دس ت نخورده براي تلقيح با رزين با قوطي كوبينا برداشته شد. پس از آماده شدن مقاطع نازك ميكرومورفولوژي و مطالعه با ميكروسكوپ پلاريزان و عكس برداري از آن ها، درصد تخلخل كل خاك، قطر و مساحت حفره ها با استفاده از نرم افزار ايميج تول 1 2 3,0 محاسبه شد و داد ه هاي ب ه دست مورد بررسي قرار گرفتند . نتايج به دست آمده از آناليز LSD و آزمون SAS آمده با نرم افزار آماري تصوير نشان داد كه جنگل و مرتع بكر بالاترين درصد تخلخل و خاك زراعي كم ترين درصد تخلخل را دارند . همچنين به دليل حضور ماشين هاي كشاورزي در كاربري زراعي و فشار ناشي از آن خاك دانه هاي موجود در اين كاربري شكسته و همين امر سبب شده است كه اندازه حفره ها از نظر قطر معادل و مساحت نسبت به كاربري هاي طبيعي كاهش يابد . در اين كاربري اندازه غالب حفره ها در محدوده كم تر از 2 ميكرومتر بودند . در حالي كه در جنگل و مرت ع تنوع حفر ه ها از نظر اندازه و همچنين از نظر مسا حت حفره هاي بزرگ تر از 500 ميكرومترمربع و از نظر شكل حفر ه هاي چنل و واگ درشت بيش تر از ساير كاربري ها بود كه وجود چنين حفره هايي مي تواند باعث گسترش و توزيع بهتر ريشه ها و جذب آب و مواد غذايي بيش تر، در جنگل و مرتع گردد. واژ ههاي كليدي: آناليز تصوير، تخلخل، كاربري اراضي، مالي سولز

Abstract1 Soil degradation that sometimes occurs as the result of land use change and its vegetation cover is a widespread environmental problem that may lead to the changes in soil structure and porosity. The aim of this study, was the qualitative and quantitative micromorphological evaluation of voids in Mollisols formed on the southern Gorgan River plain. The studied land uses consisted of natural forest, pasture, orchards and cultivated land. A soil profile was dug in each of land uses. Soil samples were collected for physico-chemical analyses in three replications and also undisturbed samples for impregnation with resin by Kubiena box. Following preparation of thin sections and study by polarized microscope, the photographs were prepared and the total porosity, diameter and area of voids were determined by Image Tool 3.0 software. The data were analysed with SAS software and LSD,s test. Results of image analysis indicated that original forest and pasture had the highest percentage of porosity and the cultivated soil had the lowest one. Moreover, because of agricultural machinery in cultivated land and soil compaction, aggregates were mainly broken which reduced the size of voids in terms of feret diameter and area compared with the natural land uses. The dominant size of voids was lower than 2?m in the cultivated land. While the variations of voids in terms of size and area of the voids larger than 500 ?m2 and also presence of channels and large vughs were higher in forest and pasture than other uses. The presence of such voids can cause better extension and distribution of roots and higher water and nutrient uptake in forest and pasture. Keywords: Image analysis, Porosity, Land use, Mollisols