بررسي پيدايش و روند تكاملي خاك هاي تشكيل شده از لس در يك گراديان اقليمي، مطالعه موردي: شرق استان گلستان

The investigation of soil formation and evolution of losses derived soils in a climosequence, case study: eastern of Golestan province

چكيده 1 به منظور بررسي اثر اقليم بر پيدايش، تكامل و ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك هاي مشتق شده از لس در يك گراديان اقليمي در شرق استان گلستان يك توالي اقليمي انتخاب گرديد. اين توالي شامل رژيم هاي رطوبتي يوديك، زريك و اريديك و رژيم هاي حرارتي مزيك و ترميك مي باشد. تعداد 7 خاك رخ در كاربري مرتع حفر و مطالعه شدند. نتايج نشان داد كه در منطقه با رژيم رطوبتي يوديك و رژيم حرارتي مزيك خاك هاي مالي سولز با افق هاي زير سطحي آرجيليك و كلسيك تكامل يافته به وجود آمده، در حالي كه در منطقه با رژيم رطوبتي زريك و رژيم حرارتي ترميك خاك هاي مالي سولز تنها داراي افق كمبيك مي باشند و خاك هاي اينسپتي سولز با افق هاي سطحي اكريك و زيرسطحي كمبيك و كلسيك به وجود آمده اند. در ضمن در رژيم رطوبتي اريديك و رژيم حرارتي ترميك اريدي سولز با افق هاي سطحي اكريك و زيرسطحي كمبيك و كلسيك و خاك هاي جوان انتي سولز كه بدون تكامل خاك رخي مي باشد، تشكيل گرديده است. مطالعات ميكرومورفولوژي نشان داد كه با كاهش بارندگي و افزايش دما ميكروساختمان خاك از مكعبي زاويه دار و بدون زاويه با جداشدگي خوب به ساختمان تودمناطق با بارندگي بالا به بي فابريك كريستاليتيك در مناطق با بارندگي كم تر تبديل شده است. ويژگي هاي فيزيكوشيميايي تفاوت هاي قابل توجهي در نوع بافت، ميزان و عمق شستشوي آهك، ميزان هدايت الكتريكي عصاره اشباع، ظرفيت تبادل كاتيوني دارا مي باشد. در مناطق با ،pH ، مواد آلي بارندگي بيش تر، شرايط براي هواديدگي مقداري از سيلت مهيا بوده و به رس تبديل شده است. واژه هاي كليدي: تكامل خاك، اقليم، ويژگي هاي فيزيكوشيميايي، ميكرومورفولوژيه اي و مكعبي با جداشدگي ضعيف تبديل شده است. بي فابريك لكه اي در

Abstract1 A climatic gradient was selected in order to evaluate the effects of the climatic factors on soil genesis, evolution, physical and chemical properties of loess derived soils in eastern Golestan Province. This gradient includes udic, xeric and aridic moisture regimes and mesic and thermic temperature regimes. Seven soil profiles were located under pasture land use were studied. Results showed that Mollisols with argillic and calcic subsurface horizons were present in the region with udic moisture regime and mesic temperature regime, while in the regions with xeric moisture and thermic temperature regimes, Mollisols have only cambic horizon and Inceptisols have ochric epidedons and calcic and cambic subsurface horizons. Meanwhile Aridisols and Entisols were eventually formed in aridic moisture regime and thermic temperature regime and Entisols did not show any evolution. Micromorphological studies showed that with reduction of rainfall and increase in temperature, soil microstructure changed from angular blocky and sub-angular blocky with strong separation to massive and blocky microstructure with weakly separation. Moreover speckled b-fabric changed to crystallitic b-fabric followed by the decrease in rainfall. Soil physico-chemical properties showed significant differences in soil texture, amount and depth of lime leaching, the amount of organic matter, pH, electrical conductivity of saturated extract, and cation exchange capacity. In areas with higher rainfall, the clay content as the weathering product of the silt particles has increased. Keywords: Soil evolution, Climate, Physico-Chemical properties, Micromorphology