تعيين مناسب ترين روش برآورد دبي انتقال رسوبات معلق در ايستگاه ارازكوسه حوضه گرگان رود

Determination of Suitable Method for Estimating Suspended Sediments Discharge in Arazkoose Hydrometric Station (Gorganrood Basin)

چكيده 1 برآورد صحيح ميزان رسوبات حمل شده توسط جريان رودخانه در طراحي تمامي پروژه هاي آبي ضروري مي باشد. با اين وجود هنوز تلاش هاي كافي و مناسب در اين خصوص صورت نگرفته است. يكي از روش هاي مرسوم در برآورد دبي رسوب، روش هاي هيدرولوژيكي مي باشد. روش هاي حد وسط ،(USBR) هيدرولوژيكي به چند دسته شامل روش اداره عمران اراضي ايالات متحده برآوردكننده نااريب با حداقل واريانس ،(FAO) دسته ها، سازمان خواروبار و كشاورزي جهاني تقسيم مي شوند (Smearing) و اصلاح گر (QMLE) تخمين گر شبه بيشينه درست نمايي ،(MVUE) كه دقت آن ها نيز در مناطق مختلف متفاوت مي باشد. در اين پژوهش با استفاده از اين روش ها اقدام به برآورد رسوب در محل ايستگاه هيدرومتري ارازكوسه در حوضه آبخيز گرگان رود شده است. به اين 1386 استفاده شده - 1352 تا 87 - منظور از آمار متناظر دبي جريان و دبي رسوب طي سال هاي آبي 53 است. پس از تعيين معادلات سنجه رسوب براساس تمامي داده هاي متناطر اندازه گيري شده، با مقايسه شاخص هاي آماري شامل ضريب تبيين، ريشه ميانگين مربعات خطا، نسبت اختلاف و انحراف استاندارد عمومي، مناسب ترين روش برآورد بار معلق انتخاب و براساس آن مقادير دبي رسوب روزانه در طي دوره آماري ذكر شده تعيين گرديد. در بخشي ديگر از پژوهش، معادلات سنجه رسوب با استفاده از 80 درصد داده هاي متناطر اندازه گيري شده، تعيين شدند و از 20 درصد ديگر داده ها به منظور صحت سنجي و تعيين خطاي معادلات استفاده شد. در نهايت مقادير برآورد شده رسوب از مدل هاي مختلف، با مقادير اندازه گيري شده در طي يك دوره مستمر 45 روزه، به وسيله شاخص آماري ميانگين درصد خطاي نسبي مقايسه گرديد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه در ايستگاه ارازكوسه روش 0، ريشه ميانگين مربعات خطاي 52148 ، نسبت / حد وسط دسته با ضريب همبستگي برابر با 79 0 مناسب ترين روش در برآورد بار معلق بوده و بر اين / 0 و انحراف استاندارد عمومي 89 / اختلاف 68 اساس متوسط دبي رسوب روزانه در آن 11324 تن در روز برآورد شد. واژه هاي كليدي: ارازكوسه، بار معلق، روش هاي هيدرولوژيكي، شاخص هاي آماري

Abstract1 Sediment transport and settling leads to some outcomes such as sedimentary island establishment in river stream and consequently, decrease in transfer capacity of flood water flows, decrease in useful life of dams and depots saving capacity, corrosion in river factor foundations, damaging the water buildings and farms, settling in the canal bed and many other problems. Also it is necessary correct estimation of the rivers sediment load in all hydraulics projects is necessary. One of the methods of sediment estimating is hydrological methods. Hydrological methods are divided to several categories, such as USBR, FAO, Median of groups, MVUE, QMLE, and Smearing. In this research estimating of sediment in Arazkoose hydrometric station which is located on Gorganrood watershed was carried out by these methods. Therefore, sediment and flow discharge data during years of 1973 to 2008 accumulated and analyzed. After determination of sediment rating curves in various methods, the best method was selected by comparison of the statistic parameters such as R, RMSE, r and GSD. After that, the daily sediment discharges in all statistic period were determined. At last estimating’s quintiles during 45 days period with the statistic indicator, relative mean of error. The results of this study showed that median of groups with R=0.79, RMSE=52148, r=0.68 and GSD=0.89 is the proper method for suspended load estimating in the Arazkoose station and based on this method the average of daily sediment discharge was estimated at this station as 11324 ton/day. Keywords: Arazkoose, Hydrological methods, Statistics indicator, Suspended load