تعيين ساختار سازه‏اي و فضاي واكه‏اي در واكه‏هاي زبان فارسي

Formant structure and vowel space in Persian vowels

زمينه و هدف: ساختار سازه‏اي و فضاي واكه‏اي مهم‏ترين ويژگي‏هاي فيزيكي آواهاي گفتاري هستند. پژوهش حاضر با هدف تعيين ساختار سازه‏اي و فضاي واكه‏اي 6 واكه زبان فارسي انجام شد. روش بررسي: پژوهش توصيفي‏ـ‏تحليلي حاضر به‏صورت مقطعي روي 60 نفر (30 مرد، 30 زن) از دانشجويان فارسي‏زبان دانشگاه علوم پزشكي تهران در محدوده سني 18 تا 24 سال انجام شد. فركانس اولين، دومين و سومين سازه واكه‏هاي زبان فارسي و فضاي واكه‏اي توسط نرم‏افزار real analyzer ضبط و تحليل شد. ميزان F0 در دو جنس با استفاده از آزمون‏هاي Leven و t مستقل مقايسه شد. يافته‏ها: كمترين ميزان F0 در مردان و زنان مربوط به واكه‏هاي /?/ و /a/ (135 هرتز در مردان و 230 هرتز در زنان) و بيشترين آن مربوط به واكه /i/ (146 هرتز در مردان و زنان 239 هرتز در زنان) بود. ميانگين فركانس پايه زنان به‏طور معني‏دار بيشتر از مردان بود(001/0p < ). بيشترين و كمترين مقدار F1 در مردان و زنان مربوط به واكه‏هاي /?/ و /i/ است. بيشترين و كمترين مقدار F2 در هر دو جنس به‏ترتيب مربوط به واكه‏هاي /i/ و /u/ است. بيشترين و كمترين ميزان F3 مربوط به واكه‏هاي /u/ و /i/ است. نتيجه‏گيري: واكه‏هاي /?/ و /a/ داراي كمترين فركانس، /i/ داراي بالاترين فركانس، /?/ بازترين، /i/ بسته‏ترين، /i/ پيشين‏ترين و گسترده‏ترين و /u/ پسين‏ترين و گردترين واكه‏ها هستند.

Background and Aim: Formant structure and vowel space are the most important acoustic characteristics of speech sounds. The purpose of this study was to determine formant frequency and vowel space in six Persian vowels. Methods: This cross-sectional descriptive-analytic study was performed on 60 Persian students of Tehran University of Medical Sciences (30 males, 30 females) with their age ranging from 18 to 24 years. The subject articulated six Persian vowels in isolation and data was recorded by real-analyzer software. Then, the first three formant frequency of each vowel was determined for each subject. Vowel formant frequency averages were measured separately for each vowel and each gender. Vowel space was plotted. The difference between F0 in two groups was compared by Leven and independent sample t tests. Results: Maximum and minimum values of F0 in both group was related to /?/ and /a/ (135 Hz in males and 239 Hz in females) and /i/ (146 Hz in males and 239 Hz in females). Besides, F0 in females was significantly higher than males (p < 0.001). Maximum and minimum values of F1 were related to /?/ and /i/. Furthermore, maximum and minimum values of F2 were related to /i/ and /u/. Maximum and minimum values of F3 were related to /i/ and /u/. Conclusion: The lowest vowels were /?/ and /a/ and the highest was /i/. The frontest was /i/ and the backest was /u/. the spreadest vowel was /i/ and the roundest was /u/.