اثر سه روش خرمنكوبي بر ترك‌خوردگي دانه، جوانه‌زني بذر و رشد گياهچه برنج (Oryza sativa L.) رقم هاشمي

Effect of Three Threshing Methods on Kernel Fissuring, Seed Germination and Seedling Growth in Rice (Oryza sativa L.) cv. Hashemi

به منظور بررسي اثر سه روش خرمنكوبي تيلري، تراكتوري و با كمباين غلات بر ترك خوردگي دانه، جوانه‌زني بذر و رشد گياهچه برنج رقم هاشمي، آزمايشي در سال 1387 به اجرا گذاشته شد. مرحله اول آزمايش شامل بررسي تعداد دانه‌هاي ترك‌دار و مراحل دوم و سوم آزمايش به ترتيب شامل آزمون جوانه‌زني و آزمون رشد گياهچه بر روي بذرهاي بدون ترك و ترك‌دار بود. نتايج نشان داد كه كمباين غلات با ايجاد 13 درصد دانه ترك خورده با روش‌هاي خرمنكوبي تيلري و تراكتوري (به ترتيب با ايجاد 7/4 و 7/9 درصد دانه ترك خورده) تفاوت معني‌داري داشت. نتايج حاصل از آزمون جوانه‌زني نيز نشان داد كه در هر سه روش خرمنكوبي، بذرهاي بدون ترك با داشتن بالاترين درصد جوانه‌زني (با ميانگين 98 درصد)، بالاترين شاخص جوانه‌زني (با ميانگين 5/2) و بيشترين انرژي جوانه‌زني (با ميانگين 90/0) تفاوت معني‌داري با بذرهاي ترك‌دار داشتند. نتايج آزمون رشد گياهچه نيز نشان داد كه در هر سه روش خرمنكوبي، گياهچه‌هاي حاصل از بذرهاي بدون ترك به طور معني داري، داراي ارتفاع بوته (ميانگين 8/24 سانتي‌متر)، سطح برگ (ميانگين 2/5 سانتي‌مترمربع)، وزن خشك بخش‌ هوايي (ميانگين 8/11 ميلي‌گرم)، طول مجموع ريشه‌ها (ميانگين 5/125 سانتي‌متر) و سطح ريشه (ميانگين 7/2 سانتي مترمربع) بيشتري نسبت به گياهچه‌هاي حاصل از بذر‌هاي ترك‌دار بودند. مقايسه اثر روش‌هاي خرمنكوبي بر ايجاد ترك در بذر و همچنين تاثير روش خرمنكوبي و ترك خوردگي دانه بر جوانه‌زني و رشد گياهچه، نشان داد كه استفاده از روش خرمنكوبي توسط كمباين غلات بر ويژگي‌هاي جوانه‌زني و قدرت رويشي شلتوك‌هايي كه در سال بعد به عنوان بذر استفاده خواهند شد، اثر منفي دارد.

Effects of three threshing methods (T30 thresher, Tractor powered thresher and cereal combine) on kernel fissuring, seed germination and seedling growth of rice (Oryza sativa L. cv. Hashemi) were evaluated in an experiment conducted in 2008. At the first stage, number of fissured kernels and number of fissures on kernel were measured. Germination and seedling growth of intact and fissured seeds were measured at the second and third stages. Results showed that the cereal combine produced the maximum (13%) and Tractor powered thresher and T30 thresher had less negative effects on kernel fissuring (9.7% and 4.7%, respectively). Germination test showed that the intact seed of three threshing methods had the maximum germinability (98%), germination index (2.5), and germination energy (0.90). Seedling vigor test also showed that the intact seeds obtained from the three threshing methods had the maximum shoot height (24.8 cm), leaf area (5.2 cm2), shoot dry matter (11.8 mg), total root length (125.5 cm) and root area (2.7 cm2) that were significantly different as compared with fissured kernels. In conclusion, evaluation of threshing methods effect on kernel fissuring, germinability and seedling growth revealed that the unsuitable threshing method (cereal combine) may negatively affect germination and seedling vigor of the paddy that are going to be used as seed in the next cropping season.