برآورد عامل فرسايش پذيري(K) با استفاده از مدلRUSLE در بخشي از خاك هاي ناحيه نيمه خشك در شمال غربي ايران

Estimation of erodibility factor (K) using the RUSLE mode lin some soils of the semi-arid regions in northwest of Iran

چكيده 1 (RUSLE) هدررفت خاك به طور گسترده با استفاده از رابطه جهاني فرسايش خاك تصحيح شده به عنوان يكي از عوامل موثر در هدررفت (K) در سراسر جهان پي ش بيني مي شود. فرسايش پذيري خاك خاك مي باشد كه برآورد آن براي پيش بيني فرسا يش آ بي ضروري است . در اي ن پژوهش هدررفت خاك در كرت هاي استاندارد تحت 41 رخداد طبيعي باران در 36 زمين تحت آيش با شيب 9 درصد 1384- در شهرستان هشترود ، كه ناحيه اي نيمه خشك در شمال غرب ايران مي باشد از سال 1386 (R) براساس هدررفت خاك در واحد عامل فرسايندگي باران - روان آب K اندازه گيري گرديد. مقدار برآوردي (برابر K اندازه گيري و بر مبناي ميانگين هندسي قطر ذرات خاك برآورد شد . مقدار 50 برابر بزرگ تر از مقدار اندازه گيري / 0/038703 تن ساعت در مگاژول ميلي متر) به طور ميانگين 98 0 تن ساعت بر مگاژول ميلي متر) در 36 زمين بود . تجزيه رگرسيوني نشان داد كه / شده ( 000483 و R2=0/ اندازه گيري شده ، به طور مع ني داري با پايداري خاك دانه و نفوذپذيري خاك ( 90 K مقدار اندازه گيري شده و ويژگي هاي مستقل خاك با قابليت K ارتباط دارد. بررسي رابطه بين (P < 0/001 و K اندازه گيري آسان (ذرات معد ني، سنگ ريزه، ماده آلي، آهك و پتاسيم ) نشان داد كه ب ين مقدار وجود (P < 0/ و 001 R2=0/ انحراف معيار هندسي قطر ذرات، ماده آلي و آهك رابطه اي معني دار ( 8 دارد. اين پژوهش آشكار كرد كه پايداري خاك دانه و نفوذپذيري دو و يژگي مهم وابسته خاك از نظر فرسايش پذيري هستند كه تحت تاثير ذرات معدني، ماده آلي و آهك قرار مي گيرند . ويژگي هايي از خاك كه موجب افزايش پايداري خاك دانه يا نفوذپذيري شده موجب كاهش فرسايش پذيري مي گردند. همچنين آهك از جمله ويژگي ها يي است كه در كاهش فرسايش پذيري در خاك هاي نواحي نيمه خشك نقشي مهم دارد. عامل فرسايش پذيري خاك، ناحيه نيمه خشك، هشترود ،RUSLE واژ ههاي كليدي: مدل

Abstract1 Soil loss is commonly predicted using the revised universal soil loss equation (RUSLE) worldwide. Soil erodibility (K) is one of factors affecting soil loss essential to predict water erosion. In this study, soil loss was measured under 41 natural rainfall events at standard plots located in 36 different fallow lands with 9% slope in Hashtroud, a semi-arid region in the northwestern of Iran from March 2005 to March 2007. Soil erodibility factor (K) values were measured based on the soil loss per unit of rainfall-runoff erosivity factor (R) and also estimated on the basis of geometric mean diameter of soil particles (Dg) for 36 lands. Estimated K value (0.038703 t h MJ-1 mm-1) was on average 50.98 times higher than the measured value (0.000483 t h MJ-1 mm-1) in 36 lands. Regression analysis indicated that the measured K is significantly (P < 0.001, R2=90) related to the aggregate stability and soil permeability. Relationship between the measured K value and easily-measurable soil properties (mineral particles, gravel, organic matter, lime and potassium) was analyzed. Results showed that the measured K value is significantly (P < 0.001, R2=0.82) influenced by Dg, organic matted and lime. This study revealed that the aggregate stability and soil permeability are the two important dependent soil properties affecting soil erodibility (K), affected by mineral particles, organic matter and lime. Soil properties that increase the aggregate stability and permeability can decline the soil erodibility. Lime is one of the soil properties that has an important role in declining the soil erodibility in soils of the semi-arid regions. Keywords: RUSLE model, Soil erodibility factor, Semi-arid region, Hashtroud