واكنش كلونيزاسيون ميكوريزايي و عملكرد دانه سويا (رقم ويليامز) در برابر قارچ‌كش‌هاي نانو، بيولوژيك و شيميايي

Mycorrhizal Colonization and Grain Yield of Soybean (Glycine max, [L.] Var. Williams) in Response to Nanosilver, Biological and Chemical Fungicides

مايه‌زني بذر‌ با قارچ‌هاي ميكوريزايي مي‌تواند اثرات نامطلوب قارچ‌كش‌ها را بر توليد و عملكرد گياه كاهش دهد. جهت بررسي نحوه تغيير كلونيزاسيون گونه‌هاي مختلف قارچ‌هاي ميكوريزا و اثر آن بر عملكرد دانه سويا تحت تاثير انواع مختلف قارچ‌كش‌ها، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار با دو عامل هر كدام در چهار سطح شامل انواع قارچ‌كش‌ها (نانوسيلور ، بيولوژيك Bacillus subtilis ، بنوميل و عدم كاربرد) و گونه‌هاي مختلف قارچ ميكوريزا (عدم كاربرد ، Glomus intraradices ، G.mosseae ، G.etunicatum) در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي كرج واقع در ماهدشت در سال 1388 به اجرا در آمد. نتايج نشان داد كه گونه G.intraradices با افزايش 33/35 درصدي كلونيزاسيون ريشه بهترين گونه جهت همزيستي با سويا بود. همين گونه در شرايط مصرف نانو‌سيلور سبب افزايش 5/35 درصدي عملكرد دانه گرديد. عملكرد بيولوژيك در حضور اين گونه و مصرف قارچ‌كش نانو‌سيلور به بالاترين مقدار خود (5688 كيلو‌گرم در هكتار) رسيد. تعداد غلاف و دانه در كل بوته و عملكرد بيولوژيك با مايه‌زني هر يك از سه گونه قارچ و مصرف بنوميل نسبت به شاهد كاهش يافت. در حالي كه با مصرف قارچ‌كش نانو‌سيلور افزايش در صفات مذكور ايجاد گرديد. مايه‌زني توام Bacillus subtilis به عنوان قارچ‌كش بيولوژيك با گونه‌هاي G.etunicatum و G.intraradices افزايش در صفات فوق را به همراه داشت. عملكرد دانه در مايه‌زني گياه با گونه‌هاي مختلف قارچ‌هاي‌ ميكوريزا نسبت به هيچ يك از قارچ‌كش‌ها واكنش منفي نشان نداد.

Seed inoculation by means of mycorrhizal fungi can alleviate the side-effects of fungicides on production of crops and their yields. An experiment was conducted in 2009 at the Research Field of Islamic Azad University, Faculty of Agriculture, Mahdasht, Karaj. In order to investigate the influence of different kinds of fungicides on colonization of mycorrhizal species and on grain yield in soybean, a factorial experiment on the basis of a completely randomized block design of two factors and four replications was carried out. The first factor was VAM fungi species at four levels of: control, Glomus mosseae, G.etunicatum, G.intraradices. The four fungicide treatments consisted of: control, benomyl, nanosilver as well as biologic (Bacillus subtilis). The results indicated that the most suitable species to increase root colonization (35.33%) in soybean symbiosis was G.intraradices. Grain yield also increased (35.5%) with this species and with nanofungicide application. Biomass recorded the highest (5688 Kg/ha) in a combination of G.intraradices and nanofungicide. Through inoculation of any species of AM with Benomyl, the number of pods, grain and biomass decreased in comparison with control. None of the fungicides exerted any negative effect on grain yield when in combination with any of the species of mycorrhiza.