نقش عاشورا و عزاداري‏هاي عصر ايمّه (ع) در سقوط امويان و پيروزي عباسيان

The Role of ʹʹAshura and Mourning Ceremonies during the Fourteen Infalliblesʹʹ Lifetime in the Fall of the Umayyads and Rise of the ʹʹAbbasids

واقعه خونين و غمناك عاشورا هرچند از ديد امويان نقطه عطفي در تاريخ خلافت اموي به شمار مي‏رفت، اما در واقع اين قضيه بستر سقوط آنان را فراهم ساخت؛ زيرا با وجود آنكه در آغاز تعداد اندكي از مسلمانان به ياري حسين‏بن علي عليه‏السلام در كربلا حضور يافتند، ولي با شهادت آن حضرت روحيه انقلابي مردم زنده گرديد و قيام‏هاي پياپي بر ضد خلفاي اموي و سپس عباسي صورت گرفت. اين نوشتار درصدد است با تحقيق كتابخانه‏اي مبتني بر روايات و يافته‏هاي تاريخي، به مهم‏ترين عوامل سقوط امويان و پيروزي عباسيان اشاره نموده و نقش عاشوراي حسيني و عزاداري عصر ايمه عليهم‏السلام را در اين ميان بررسي نمايد. با توجه به اهميت قيام حسيني در تاريخ اسلام و شيعه، حركت‏هاي انقلابي و شهادت‏طلبانه دوستان اهل‏بيت كه در نهايت به سقوط امويان و پيروزي عباسيان تمام شد، تنها با الهام‏پذيري از قيام عاشورا قابل تحليل است. در اين ميان، اهتمام امامان شيعه بر ترويج اهداف عاشورا از طريق عزاداري و زيارت نقش مهمي داشته است، هرچند اين سخن به معناي كم‏رنگ نمودن ساير عوامل تاثيرگذار در اين مسيله نيست.

Although the Umayyads considered the bloody and tragic event of Karbala as a turning point in the history of their caliphate it, in fact, prepared the ground for their fall; because although the Muslims who joined Imam Hussein in Karballa were few at the beginning, peopleʹs revolutionary spirit revived and successive uprisings took place after his martyrdom against the Umayyad caliphs and, later on, against the ʹAbbasid caliphs. Using a documentary approach to the traditions and historical findings, the present paper points to the most important factors of the Umayyads fall and the ʹAbbasids’ rise, and investigates the role of ʹAshura and mourning ceremonies during the Fourteen Infalliblesʹ lifetime in the fall and rise of the two caliphates. Due to the significance of Imam Husseinʹs uprising in the history of Islam and Shiite, any study of the revolutionary and martyrdom-seeking movements which the followers of the Fourteen Infallibles launched and which led to the fall of the Umayyads and rise of the ʹAbbasids should be a attributed to the ʹAshura Uprising. In the meantime, the efforts made by the Shiite imamsʹ to promote and propagate the aims of ʹAshura by holding mourning ceremonies, going on piligrimage to holy shrines, etc had an important role in this regard.