بازي نشانه ها و ترجمه شعر

Indeterminacy of Signs and Poetic Translation

در اين مقاله، از‏منظري نشانه‌شناختي و برمبناي‏ مكتب پسا‏ساخت‏گرايي به ترجمه شعر نگريسته‏ايم. توجه به بازي و سيلان نشانه‌ها در فضاي باز گفتمانِ شعر، روابط بينا‏نشانه‌اي و بينا‏متني و وجود رمزگان‌هاي فرهنگي درون متن شعر، رابطه ترجمه و سپهر‏نشانه‌اي از مباحث مورد توجه ما در اين مقاله است. ترجمه شعر همواره عرصه‌اي بحث‏برانگيز و قابل تامل بوده و يكي از مسايلي كه اين كار را دشوار مي‌كند، بازي نشانه‌ها و حضور رمزگان فرهنگي است. به‏يقين، ترجمه‌هاي تحت‏اللفظي توان انتقال كيفيت شعري را ندارند و در بسياري از ترجمه‌ها، روابط درون‏متني و بينا‏نشانه‌اي و حتي ماهيت نشانه‌ها تغيير مي‌كند. هدف ما از نگارش اين مقاله آن است كه نشان دهيم هنگام ترجمه شعر، برخي نشانه‌ها حفظ مي‌شوند، برخي به نشانه‌هاي متناسب با رمزگان فرهنگي زبان مقصد تغيير مي‌كنند و بعضي هم محو مي‌گردند. بدين منظور، ترجمه‏هاي كريم امامي و احمد محيط را از شعر‏هاي شاعراني چون سپهري، فروغ فرخ‏زاد، شاملو و نيما يوشيج بررسي كرده‏ايم تا نشان دهيم كه بازي نشانه‏ها ترجمه شعر را دشوار مي‏كند. از‏سويي ديگر، در روند ترجمه، مترجم پيوسته در فضايي بينا‏فرهنگي ميان فرهنگ زبان مبدا و مقصد قرار دارد. در اين فضا، رمزگان‌هاي مشتركي وجود دارند كه فضاي نشانه‌اي گسترده‌اي را مي‌سازند. اين فضاي بافتمند فرهنگي و تاريخي، همان سپهر‏نشانه‌‌اي است. در فرايند ترجمه، از يك سپهر‏نشانه‌‌اي به سپهر‏نشانه‌‌اي ديگر مي‌رويم.

The present study looks at poetry and its translation from a Semiotic point of view within the framework of the Post-Structuralist School. Flickering and indeterminacy of signs in the open poetic discourse, intersemiotic and intertextual relations and cultural codes in poetic text, and relations between translation and semiosphere are considered in this study. Poetic translation is always disputable. One problem, which makes poetic translation difficult, is indeterminacy of sign and cultural codes. Certainly, literal translation has no capability of conveying literary quality and in many translations, intersemiotic and intertextual relations and even the nature of signs is changed. The purpose of this study is to show that in translating a poem, some signs are maintained; some are converted to signs related to cultural codes of language; and some are removed. To do this, some poems of Sepehri, Forugh Farokhzad, Shamloo and Nima Yushij translated by Karim Imami and Ahmad Mohit were studied to show that indeterminacy of sign intensify poetry translation. In the intercultural context, there are some common codes which make an extended sign context that is semiosphere. This cultural and historical context-based atmosphere is semiosphere. In translation, the translator goes from one semiosphere to another.