برّرسي تاثير سازندهاي زمين شناسي در ناپايداري دامنه هاي حوضه ي آبريز بابلرود

Investigation the effect of geological formations on slope instabilities of Babolrood Watershed

حوضه ي آبريز بابلرود، يكي از حوضه هاي آبريز اصلي استان مازندران، آ ب هاي دامنه هاي شمالي رشته كوه هاي البرز را زهكشي و به درياي خزر هدايت مي كند. با توجّه به تراكم مراكز جمعيّتي و وجود طرح هاي عمراني بزرگ مانند سدهاي البرز و شياده و مسيرهاي ارتباطي اصلي و روستايي در منطقه، اهميّت مطالعه‌ي حركات دامنه اي ضرورت پيدا مي كند. با شناخت مناطق مستعد زمين لغزش و تنوّع آن مي توان روش هاي مناسب جهت كاهش خطرات احتمالي و بهسازي شرايط زمين را مورد استفاده قرار داد. هرچند عوامل متعدّدي در ايجاد حركات دامنه اي تاثير گذارند، ولي در اين تحقيق تاثير جنس سنگ و نوع سازند در عملكرد زمين لغزش ها برّرسي شدند. در اين خصوص ضمن شناسايي زمين لغزش هاي رخ داده در منطقه، موقعيّت آن ها در نقشه ي زمين شناسي ثبت، و ارتباط آن ها با سازندهاي زمين شناسي مطالعه گرديد. مناطق و واحدهاي سنگي مستعد به وقوع زمين لغزش با درنظرگرفتن تراكم سطحي زمين لغزش ها و درصد فراواني آن ها در هر واحد زمين شناسي و با بهره‌گيري از نرم-افزار GIS 9 ARC به ترتيب اهميّت مشخّص شدند. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه نهشته هاي نيوژن بيشترين تراكم نسبي و از نظر تعداد سازند شمشك بيشترين درصد فراواني زمين لغزش را دارند. سازندهاي آهكي دليچاي، لار و اليكا مقاوم ترين واحدهاي سنگي در مقابل انواع حركات دامنه اي مي باشند. همچنين مي توان چنين بيان داشت با توجّه به بالا بودن ميزان بارندگي سالانه در منطقه، هرچه درصد فراواني كاني هاي رسي در يك واحد سنگ شناسي بيشتر باشند استعداد آن واحد براي زمين لغزش بيشتر مي شود. ضخامت پوشش خاكي، شيب دامنه و درصد رطوبت نيز در گسترش و تنوّع حركات دامنه اي منطقه موثر بوده اند

Landslides are among the most costly and damaging natural hazards in mountainous regions of Babolrood Watershed. The watershed is one of the major water basins in Mazandaran Province in which drain the water of northern part of Alborz Mountain into Caspian Sea. Due to the high density of population, farm lands, forests and infrastructure installations such as dams, roads and power lines, it is necessary to carry out the investigate of slope instabilities in the area. The aim of this work is to obtain an estimate of areas susceptible to landslide and to suggest mitigation methods to reduce the destruction effect of the hazard. Although many factors affect the instabilities of slopes, but in this research only the type of rock and the related geological formation is considered as a main factor. In this regards the locations and the type of landslides occurrence are distinguished and the information were plotted on geological based map. Then by the aid of ARC-GIS-9 program, and the use of Area Density Method, the percentage of landslide events in each geological formation was identified. The results show that marl, mudstone and siltstone of Neogene’s deposits have high potential of Area Density of landslides. On the other hand, Shemshak Formation presents the highest number of landslide events. Carbonate rocks of Delichai, Lar, and Elika Formations were among the most resistible to landslide. It is also concluded that due to high rate of annual precipitation in the area, rocks with high percentage of clay minerals are more susceptible to landslide than others. Key words: Babolrood Watershed, landslide, Mazandaran, slope instabilities.