بررسي تاثير روش محاسبه، طول دوره حداكثر نياز آبي و سطوح احتمال در برآورد بهينه آب مورد نياز گياه (مطالعه موردي منطقه همدان)

Investigation of impact of plant water requirement calculation method, length of maximum water requirement period and probability level on optimal estimation of crop water requirement (Case Study: Hamedan)

چكيده 1 (ETo) پژوهش هاي اخير نشان مي دهد در صورتي كه از مقادير ميانگين تبخير و تعرق مرجع جهت تامين نياز آبي گياه استفاده شود، نياز آبي واقعي گياه تامين نخواهد شد كه در اين شرايط ممكن است گياه با تنش آبي روبرو شده و يا بيش از نياز آب دريافت كند . با توجه به تاثير روش محاسبه تبخير و تعرق، دور آبياري و سطح احتمال وقوع بر نياز آبي گياه، محاسبه دقيق تاثير عوامل بالا به عنوان يك موضوع پژوهشي، ضروري به نظر مي رسد. در اين پژوهش با استفاده از آمار و اطلاعات ايستگاه سينوپتيك نوژه همدان مقدار تبخير و تعرق گ ياه مرجع براي هر روز ژولينوسي از سال در 1977 ) با 5 روش بلاني - كريدل، پنمن ( 1963 )، پنمن - فايو - 24 ، پنمن - - طول دوره آماري ( 2006 مانتيث و فايو - پنمن - مانتيث محاسبه شد . سپس با به كارگيري ضريب گياهي گندم براي منطقه مورد محصول گندم در طول دوره رشد بهمنظور بررسي اثر روش هاي بالا در ميزان آب ETc نظر مقادير مورد نياز گياهان محاسبه گرديد . در اين رابطه تاريخ شروع و خاتمه دوره هاي حداكثر نياز آبي گياه با استفاده از روش ميانگين متحرك استخراج و منحني هاي ميانگين تبخير و تعرق روزانه براي دوره هاي تا 30 روزه حداكثر نياز آبي با احتمال وقوع هاي متفاوت با توجه به تاريخ ب ه دست آمده ترسيم گرديد. نتايج به دست آمده از منحني هاي استخراج شده نشان داد در صورتي كه طراحي سيستم آبياري گندم (طول دوره 7 روزه ) با احتمال وقوع 50 درصد و با روش هاي بلاني - ETc بر اساس ميانگين كريدل، فايو - پنمن - مانتيث، پنمن ( 1963 )، پنمن - فايو - 24 و پنمن - مانتيث صورت پذيرد، ظرفيت 14 و 15 درصد كمتر از ،18 ،10 ، سيستم جهت تامين آب به ترتيب براي روش هاي بالا حدود 12 حالتي خواهد بود كه احتمال وقوع 75 درصد اعمال شده است . تجزيه و تحليل مقادير نياز آبي گياه در سطوح احتم الاتي بيشتر از 50 درصد نيز بيانگر اين است كه با افزايش دوره هاي حداكثر نياز آبي، مقدار ميانگين نياز آبي روزانه كاهش مي يابد . هم چنين براي يك دوره خاص با افزايش سطح احتمالاتي، ميزان ميانگين نياز آبي روزانه گياه نيز افزايش پيدا ميكند. واژه هاي كليدي :تبخير و تعرق گياه مرجع، ميانگين متحرك، سطح احتمال وقوع، دوره حداكثر نياز آبي، گندم

The recent research es indicate that irrigating with mean values of crop reference evapotranspiration (ETo) level will only provide about 50% of plant water demand. In such cases, irrigation level may not provide optimum water for plant and plant may face with water stress or water excess. With respect to the impact of ETo estimation methods, irrigation schedule period, and optimal probability level on plant water requirement, accurate evaluation of each case seems necessary to be studied. Using climatologies (1977-2006) of daily meteorological data, the daily ETo is estimated by means of five commonly used evapotranspiration methods (Blaney-Criddle, Penman, Penman-FA024, Penman-Montieth and Penman-Montieth FAO-56). To evaluate the influence of each ETo models on actual plant water requirement, the daily evapotranspiration values were determined for wheat (ETc) during the period of study (1977-2006). The dates of starting and ending of maximum water requirement (MWR) were determined by means of moving average approach. Using the extracted dates, mean daily ETo values were plotted for different periods from one day to 30-days of MWR and different probability levels. The results indicated that if we apply the mean daily ETc values in designing irrigation systems (7-day period), at 50% probability level and Blaney-Criddle, Penman-Montieth FAO-56, Penman, Penman-FA024 and Penman-Montieth ETo methods, the water capacity of irrigation system will respectively be 12%, 10%, 18%, 14%, and 15% less than the corresponding values of 75% probability level. The statistical analysis of daily (ETc) data also showed that by increasing the MWR period, the estimated mean daily evapotranspiration would decrease. In addition, for a specific period, using higher probability level causes more crop water requirement values.