پيش بيني كننده هاي رانندگي غير ايمن در شهر يزد بر اساس تيوري انگيزش محافظت در سال 1389

Predictors of Unsafe Driving in Yazd City, Based on Protection Motivation Theory in 2010

زمينه و هدف: حوادث جاده اي يكي از مهمترين موضوعات سلامت عمومي جهان در قرن 21 است. يكي از مهمترين عوامل بروز تصادفات رانندگي عامل انساني است. هدف مطالعه حاضر تعيين پيش بيني كننده هاي رانندگي غير ايمن در شهريزد بر اساس تيوري انگيزش محافظت مي باشد. روش تحقيق: در اين پژوهش مقطعي، 379 نفر از افراد 19 ساله و بالاتر، به روش تصادفي خوشه اي از جمعيت تحت پوشش مراكز بهداشتي درماني شهري شهر يزد مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات به وسيله پرسشنامه خودگزارشي جمع آوري و با استفاده از آزمونهاي آماريT ، همبستگي و رگرسيون، تجزيه و تحليل شد. يافته ها: آزمودني ها 04/17 درصد از نمره رانندگي غير ايمن (49/14 از مجموع 85 نمره قابل اكتساب) را كسب نمودند. بيشترين رفتار غير ايمن، سبقت گرفتن از راننده اي كه آهسته رانندگي مي كند و حوصله را سر مي برد (48/43درصد) گزارش شد. رانندگي غير ايمن در جوانترها، مردان و مجردها بيشتر ديده شد. رانندگي غير ايمن با خودكار آمدي، كارآمدي پاسخ، شدت، پاداش و هزينه درك شده و نيز قصد رانندگي غير ايمن همبستگي معني دار داشت. سازه هاي تيوري انگيزش محافظت توانستند 5/36 درصد از واريانس رانندگي غير ايمن را تبيين كنند كه نقش پاداش درك شده (317/0B=) بيش از ساير متغيرها بود. نتيجه گيري: اين مطالعه اثر بخشي تيوري انگيزش محافظت را در پيش بيني رانندگي غير ايمن در افراد 19 ساله و بالاتر شهر يزد تاييد مي كند، لذا به نظر مي رسد كه مي توان از اين تيوري به عنوان چارچوبي در طراحي برنامه هاي آموزشي به منظور بهبود شيوه رانندگي و كاهش حوادث جاده اي استفاده كرد.

Background and Aim: Road traffic injury is one of the most significant global public health issues of the 21st century. The human factor appears as the most prevalent contributing factor of road traffic crashes. The purpose of this study was determining predictors of unsafe driving in Yazd city based on Protection Motivation Theory (PMT). Materials and Methods: In this cross-sectional research 379 people with 19 years old and above entered in the study with a clustered random sampling from population of urban health care centers of Yazd. Data were collected by using a self-report questionnaire and they were analyzed using T, correlation coefficient and regression tests. Results: The mean score of unsafe driving was 14.49 out of 85. The most reported unsafe driving behavior was due to a slow driver that made the others impatient (43.48 %). The occurrence of unsafe driving behaviors was higher among Youngers, male and single drivers. There was a significant correlation between unsafe driving with perceived self efficacy, response efficacy, severity, rewards, costs and unsafe driving intention. Protection Motivation Theory constructs explained 36.5 % of the variances in unsafe driving behaviors. Perceived rewards was the most important predictor (B=0.317). Conclusion: The result of the present study supported the effectiveness of Protection Motivation Theory in prediction of unsafe driving behavior in 19 years old and above people in Yazd city; so it seems that PMT can be used as a conceptual framework for designing educational programs aimed to improve driving style and decreasing road traffic accidents.