مباني فلسفي و روان شناختي تعليم و تربيت : بررسي تطبيقي ديدگاه‌هاي سهروردي و هوسرل

Philosophical and Psychological Foundations of Education: A Comparative Analysis of Husserl and Suhrawardi

اصول و روش‌هايي كه در تعليم و تربيت مورد استفاده قرار مي‌گيرند، از مباني مختلفي سرچشمه مي‌گيرند. هدف اين مقاله آن است كه مباني فلسفي و روان شناختي تعليم و تربيت، بر اساس دو ديدگاه مشابه در شرق و غرب مورد بررسي قرار گيرد: فلسفه اشراقي شهاب‌الدين سهروردي و فلسفه پديدار شناختي ادموند هوسرل. سوال‌هاي پژوهش ناظر به تعيين مباني فلسفي و روان شناختي تعليم و تربيت از ديدگاه هر دو فيلسوف و مقايسه آنها از حيث مشابهت و تفاوت‌هاست. در مبناي فلسفي هوسرل، پديدارشناسي جايگاه اساسي دارد و در آن دو گام اساسي مطرح است. در مرحله نخست، تاكيد بر توصيف تجربه‌هاي آدمي و در مرحله دوم، نظر بر كاهش دادن تجربه‌هاي زيسته است. در مبناي روان شناختي، به جاي درون بيني تاكيد بر تامل است. در مبناي فلسفي و معرفت شناختي سهروردي، علم حضوري جايگاه ويژه دارد. در مبناي روان شناختي، درون بيني از اهميت به سزايي برخوردار است. در مقايسه سهروردي و هوسرل اين نكته قابل توجه است كه هر دو فيلسوف به نحو اساسي تحت تاثير افلاطون قرار دارند و هر دو از عينيت گرايي دور مي‌شوند. در خصوص تفاوت‌ها بايد اشاره كرد كه در معرفت شناسي، هوسرل در حيطه علم حصولي و سهروردي در عرصه علم حضوري سخن مي‌گويد. در مبناي روان شناختي، هوسرل بر تامل و سهروردي بر درون بيني تاكيد مي‌ورزند. چنين مبناهايي، تعليم و تربيت در ديدگاه هر دو فيلسوف را به سوي نوعي شهودگرايي سوق خواهد داد.

Methods and principles used in education come from diverse foundations. This paper aims at examining philosophical and psychological foundations of education based on two similar views from the West and the East: The Illuminationist philosophy of Suhrawardi and Phenomenology of Husserl. Questions of the research deal with philosophical and psychological foundations of education from the standpoints of the two philosophers and a comparison between them. The results show that in Husserl’s philosophical foundations, phenomenology gets the main place with two steps. In the first step, the emphasis is on description of human experiences and in the second, the reduction of these experiences is concerned. In the psychological foundation, reflection on psychological states is at the center instead on introspection. In Suhrawardi’s philosophical and epistemological view, knowledge by presence takes the main place. In the psychological foundation, introspection gets the central point. Comparison of Suhrawardi and Husserl shows that both of them are under the influence of Plato and take a distance from objectivism. In the case of difference, it should be mentioned that in epistemology Husserl deals with acquired knowledge whereas Suhrawardi is concerned with the knowledge of presence. In the psychological foundation, Husserl puts emphasis on reflection whereas introspection is more vital for Suhrawardi. Such foundations urge the two philosophers toward a sort of intuitionism in education.