بررسي سطح كورتيزول بزاق در بيماران با زخم هاي آفتي عود كننده دهان در دوره‌هاي زخمي و بهبودي كامل

A study on salivary cortisol level in patients with recurrent aphthous stomatitis during both ulceration and ulcer free periods

چكيده مقدمه: استيوماتيت آفتي عودكننده، يكي از اختلالات شايع مخاط دهان است. به نظر مي‌رسد بيماران مبتلا به زخم‌هاي آفتي عودكننده دهان از كاهش تحمل دهاني كه منجر به آسيب اپي‌تليوم مي‌شود، رنج مي‌برند. هدف از اين مطالعه، اندازه‌گيري ميزان كورتيزول بزاق در بيماران مبتلا به زخم‌هاي آفتي عودكننده دهان بود. مواد و روش‌‌ها: در اين مطالعه توصيفي- تحليلي، 20 بيمار مبتلا به زخم‌هاي آفتي مينور با تاريخچه حداقل سه بار عود زخم در سال، انتخاب شدند. به منظور جمع آوري بزاق در بيماران، از روش Spitting استفاده شد. غلظت كورتيزول بزاق در روز اول و هفتم پس از پيدايش زخم آفتي اندازه‌گيري شد. هر بيمار، هم به عنوان مورد و هم به عنوان شاهد انتخاب شد. همچنين نمونه‌هاي بزاق، پس از بهبودي كامل زخم‌ها نيز جمع‌آوري شد. نمونه‌هاي بزاق بين ساعت 9 تا 10 صبح جمع‌آوري و توسط روش اليزا بررسي شد. اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌هاي Repeated measurement ANOVA و Paired t-test تجزيه و تحليل شد. يافته‌‌ها: ميانگين غلظت كورتيزول بزاق در روز اول بروز زخم آفتي µg/dl 72/2 و در مرحله سلامت كامل بيماران µg/dl 37/3 و اختلاف از نظر آماري معني‌دار بود (002/0 = p value). غلظت كورتيزول بزاق در مرحله سلامت كامل بيماران µg/dl 37/3 و در روز هفتم بروز زخم آفتي µg/dl 6/2 و اختلاف از نظر آماري معني‌دار بود (001/0 = p value). اختلاف بين ميانگين سطح كورتيزول بزاق در روز اول و روز هفتم بروز زخم آفتي از نظر آماري معني‌دار نبود (304/0 = p value). نتيجه‌‌گيري: نتايج نشان داد كه ميانگين سطح كورتيزول بزاق در ابتداي بيماري و در مرحله فعال يا اولسراتيو به طور شاخص كمتر از ميانگين كورتيزول در مرحله بهبودي كامل بود. به نظر مي‌رسد كه سطح كورتيزول مي‌تواند نقش مهمي در كاهش التهاب زخم آفتي داشته باشد و اختلال در ترشح كورتيزول در بيماران با زخم‌هاي آفتي عودكننده دهان، مي‌تواند منجر به افزايش شيوع و شدت بروز زخم‌هاي آفتي گردد. كليد واژه‌ها: زخم‌هاي آفتي عودكننده، هيدرو كورتيزون، بزاق

Abstract Introduction: Recurrent Aphthous Stomatitis (RAS) is one of the most common oral mucosal disorders. RAS patients show a decline in oral tolerance which leads to epithelial damage. Cortisol secretion in such patients may not be enough to suppress cytotoxic reactions against oral epithelium. The aim of this study was to measure salivary cortisol level during both ulceration and ulcer free phases of the disease. Materials and Methods: In this analytic-descriptive study, a total of 20 patients having minor oral aphthi with a history of at least three times oral ulceration in one year were included. Saliva samples were collected through spitting. The salivary concentration level of cortisol was measured on the first and 7th days from the appearance of aphthous ulcers, every patient was considered as both case and control. Sampling was repeated when ulcers were completely healed. The saliva samples were collected between 9 and 10 am and were analyzed via Enzyme-Linked Immunosorbent Assay (ELISA). The collected data were statistically analyzed on a computer through repeated measurement ANOVA and paired t-tests using SPSS software.(? = 0.05) Results: The mean concentration of salivary cortisol on the first day of aphthous appearance was 2.72 . However after complete healing of the ulcers, it rose to 3.37 . The difference these values were shown to be statistically significant (p value=0.002). The mean concentration level of salivary cortisol on the 7th day from aphthous appearance (2.6 ) was also significantly different from the aphthous Free State. (p value = 0.001). Mean cortisol concentration level on the first and 7th days from the appearance of aphthous ulcer did not show a significant difference (p value = 0.304). Conclusion: The results showed that the mean salivary cortisol level at the beginning of the disease as well as during its active ulcerative period (acute phase) were significantly lower than in aphthous free periods. It seems that cortisol plays a key role in reducing aphthous ulcer inflammation. Impaired cortisol secretion in RAS patients may cause an increased rate of incidence and severity of aphthous ulcers. Key words: Recurrent aphthous ulcer, Saliva, Hydrocortisone