نقش عناصر و نمادهاي مذهبي شيعه در نهضت ملي‏شدن صنعت نفت

The Role of Shi’ah Religious Elements and Symbols in the Movement of Nationalization of Oil Industry

اين مقاله، با توجه به اهميت نهضت ملي شدن صنعت نفت در ايران و پررنگ شدن نقش ملي‏گراها در اين نهضت در عمده آثار منتشرشده در حوزه تاريخ معاصر، درصدد تبيين نقش عناصر و گروه‏هاي مذهبي در اين نهضت عظيم ضداستعماري است. بر اين اساس، با مراجعه به منابع مكتوب، به بررسي نقش عناصر و نمادهاي مذهبي شيعه در اين نهضت پرداخته شده است. بررسي منابع مذكور نشان مي‏دهد كه عنصر ولايت با دو جلوه «ولايت فقها در عصر غيبت» و «تولي و تبري» و نمادهاي مذهبي مثل مناسبت‏ها و مراسم‏هاي مذهبي، جهاد و شهادت‏طلبي، اماكن مذهبي، استناد به آيات و روايات در بيانيه‏ها و تجمعات و شعارهاي مذهبي نقش بسيار موثري در اين نهضت داشته است.

With regard to the importance of the movement of nationalization of oil industry in Iran and the special attention given by the authors of the books of modern history to the role played by nationalists in this movement, the present paper tries to expound the role of the religious elements and groups in this great anti-colonial movement. Therefore, the role of Shi’ah religious elements and symbols has been studied by referring to works concerning this issue. The study of these works indicates that the factor of guardianship represented in the guardianship of jurist" and “dissociation from the enemies of and loyalty to the Prophet and his Household”, and such religious symbols as religious rites and ceremonies, jihad and martyrdom-seeking, religious places, reference to the Quranic verses and Imamsʹ traditions cited in religious declarations, meetings and mottos had influential role in this movement.