دسته‏بندي و اصطلاح شناسي آثار وابسته در خانواده شاهنامه فردوسي برپايه الگوي ملزومات كاركردي پيشينه‏‏هاي كتابشناختي از ديدگاه كاربران فهرست‌هاي رايانه‏اي

OPAC Users’ Views toward the Categorization and Terminology of the Epic of Kings Bibliographic Family: From a FRBR Approach

هدف: نگرش كاربران بالقوه و افراد غير كتابدار به انواع آثار مرتبط با يك خانواده كتابشناختي، با وجود اهميت بسيار، كمتر مورد توجه پژوهش‏هاي مرتبط با پياده‏سازي الگوي ملزومات كاركردي پيشينه‏هاي كتابشناختي بوده است. پژوهش حاضر در پي بررسي مهمترين عناصر اطلاعاتي و نيز نحوه نگرش كاربران بالقوه فهرست هاي رايانه‏اي به خانواده‏هاي كتابشناختي و موجوديت هاي آنها است. روش: با استفاده از روش پژوهش تركيبي با 30 نفر از متخصصان برجسته شاهنامه پژوه مصاحبه به عمل آمده و از آنها خواسته شد تا با استفاده از روش توزيع كارت به دسته‏بندي 40 كارت كتابشناختي تنظيم‏شده بر مبناي الگوي ملزومات كاركردي پيشينه‏هاي كتابشناختي بپردازند. سپس از آنها خواسته شد تا نامي براي هر يك از دسته‏هاي تشكيل شده انتخاب كرده و در مورد آن دسته توصيف و ارزيابي خود را ارايه كنند. درنهايت 11 دسته بر مبناي نظرات مصاحبه شوندگان تشكيل گرديد و هر يك از دسته‏ها با توجه به فراواني اصطلاح‏هاي به كار رفته در توصيف آنها مورد تحليل قرار گرفت. يافته‏ها: حاصل اين تحليل، مشخص شدن 11 درختواره كوچك براي هر يك از 11 گروه تشكيل شده بود كه پس از ادغام، درختواره كلي خانواده كتابشناختي شاهنامه تشكيل و به شكل يك الگو ارايه گرديد

Purpose: Users’ views towards the bibliographic family and related works is a matter of importance. Yet it is not well treated among different FRBRizing studies. Knowing the users’ terminology and the data elements in a bibliographic record they consume, can be of help in implementing FRBR in OPACs. This paper aims at studying users’ views toward the bibliographic family of the Epic of Kings (Shahnameh) by Ferdowsi as a case. Method: Based on a mixed method, 40 bibliographic cards were distributed among 30 highly specialized researchers in the field and they sorted the cards out into 11 groups. Findings: Based on the names that participants assigned to each group, 11 hierarchical structures were accumulated and a bibliographic tree was formed based on the users’ view towards the bibliographic family and the FRBR model. Orifinality: No similar study has been carried out using a mixed methodology regarding the categorization of the Shahnameh bibliographic family. Implementation: Catalogers as well as library software developers can use the findings of this research for better representation, organization and storage of bibliographic families.