بررسي اثرات تلقيح دوگانه ريزوبيوم (Rh.phaseoli) و باكتري هاي ريزوسفري افزاينده رشد گياه (PGPR) بر ميزان تثبيت نيتروژن و گره بندي در ارقام لوبيا قرمز

Study the effect of Rhizobium phaseoli and plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on nitrogen fixation and nodulation of bean (Phaseolus vulgaris)

به منظور تعيين اثرات تلقيح لوبيا با سويه‌هاي مختلف باكتري Rhizobium leguminosarum biovar phaseoli توام با باكتري هاي افزاينده رشد (PGPR) بر ميزان تثبيت نيتروژن، ميزان گره بندي و تعيين بهترين تركيب باكتري-رقم آزمايشي به صورت كرت هاي يكبار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي تصادفي در بهار و تابستان سال هاي زراعي 1385 و 1386 در مزرعه آموزشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهركرد انجام شد. فاكتور اصلي با شش سطح بشرح: سويه باكتريRb-133، Rb-136، Rb-133 ×آزوسپيريليوم، Rb-136×آزوسپيريليوم، Rb-133×پسودوموناس، Rb-136×پسودوموناس توام با تيمار بدون تلقيح و بدون كود (شاهد) و تيمار كودي (100 كيلوگرم در هكتار اوره) در كرت هاي اصلي قرار گرفتند. سه رقم لوبيا قرمز به نام هاي اختر، گلي و صياد در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج حاصله از اين طرح مبين وجود اختلاف معني دار بين كرت هاي اصلي در صفات تعداد و وزن گره هاي ريشه در اوايل گلدهي، ميزان نيتروژن در اندام‌هاي هوايي و ميزان نيتروژن تثبيت شده بود. ارقام تلقيح شده توام با پسودوموناس بيشترين و تيمار شاهد (بدون تلقيح، بدون كوددهي) كمترين ميزان تثبيت نيتروژن و گره بندي را ايجاد نمودند. نتايج نشان داد همه سويه ها قادر به گره زايي مي باشند ليكن تاثير تركيب سويه Rb-133×پسودوموناس بر روي صفات ميزان گره، ميزان كل نيتروژن در اندام هوايي و ميزان تثبيت نيتروژن بيشتر از بقيه بوده است.

In order to evaluate nitrogen fixation and nodulation ratio in bean (Phaseolus vulgaris L.) Iranian cultivars with different strains of Rhizobium leguminosarum biovar phaseoli with Plant Growth Promoting Bacteria to determine the best bacteria×cultivar’s combination, a spilt plot experiment in randomized complete block design was conducted in the field at Shahrekord, Iran in 2006 and 2007. The factors were six bacterial strains Rb-133, Rb-133×Azospirillum, Rb-133×Pseudomonas, Rb-136, Rb-136×Azospirillum, Rb-136×Pseudomonas and non-inoculated controls including application of nitrogen fertilizer treatment (100 kg N ha-1) and without application of nitrogen fertilizer in main plots. Three bean cultivars Sayad, Akhtar and Goli were assigned as factor B to subplots. The results revealed that there were significant differences among levels of factor A in shoot nitrogen content, nitrogen fixation, number nod, dry weight and fresh weight of nod at early flowering (45-50 days after emergence). Treatment of inoculated seeds with strain bacteria×Pseudomonas and non-inoculated control (without N–fertilizer application) demonstrated the highest and lowest nitrogen fixation and nodulation, respectively. The results showed that all treatments of bacteria are capable of nodulation; however, strains Rb-133 gave highest nodule dry weight, N total (shoot) and percent of fixed N2.