طراحي ابزار ارزشيابي برنامه درسي دوره علوم پايه از نظر استراتژي مساله محوري (راهنمايي براي اجراي عملي)

Constructing basic science theoretical curriculum evaluation tool, based on Problem-based strategy (A guide for application).

مقدمه: تاكنون استراتژي‌هاي آموزشي مختلفي براي يادگيري بهتر دانشجويان پزشكي معرفي شده است. از جمله آنها يادگيري مساله محور است كه يك استراتژي اصلي، پيچيده و گسترده در آموزش پزشكي و بخصوص آموزش علوم پايه مي‌باشد. در مدل SPICES يادگيري مساله محور به صورت‌ پيوستاري بيان شده است (از يادگيري بر پايه اطلاعات اندوزي تا يادگيري مساله محور). در اين مطالعه، به تهيه پرسشنامه‌اي به عنوان ابزاري براي ارزشيابي برنامه بر پايه استراتژي مساله محوري پرداخته شده است. روش‌ها: اين مطالعه توسعه‌اي 2 فاز داشته است. فاز اول مدل‌سازي مفهومي و تهيه ابزار بود. اين فاز از طريق مرور وسيع متون و تشكيل گروه‌هاي متمركز از متخصصين انجام گرفت. روايي صوري و محتوايي پرسشنامه به تاييد گروه‌ها رسيد. فاز دوم استفاده پايلوت از پرسشنامه‌ بود. در اين فاز، پرسشنامه مساله محوري براي ارزشيابي درس بيولوژي استفاده شد. كليه دانشجويان ICM كه اين درس را 2 ترم قبل به صورت مساله محور گذرانده بودند، اين پرسشنامه را تكميل كردند. با استفاده از فراواني انتخاب گزينه‌ها، موقعيت هر مولفه بر روي پيوستار مشخص گرديد. براي بررسي پايايي پرسشنامه از آلفاي كرونباخ استفاده شد. نتايج: نتايج نشان داد كه درس بيولوژي در مقايسه با يك درس كاملاً مساله‌محور، در تمام مولفه‌ها در انتهاي سنتي پيوستار مساله محوري قرار دارد (نقش دانشجو، نقش معلم، منابع، محتواي آزمون‌ها، نحوه نمره‌دهي، مديريت زمان، محيط فيزيكي). نتيجه‌گيري: بسياري از دانشكده‌هاي پزشكي سراسر دنيا يادگيري مساله محور و درهم تنيده را در آموزش خود به كار برده و به بررسي ميزان موثر بودن اين استراتژي‌ها در يادگيري بهتر پرداخته‌اند‌. اما كمتر مطالعه‌اي به اين موضوع پرداخته است كه آيا به راستي اين دروس مساله محور به چه ميزان به مساله محوري نزديك شده‌اند. مطالعه حاضر مي‌تواند به عنوان راهنمايي براي طراحي و ارزشيابي دروس مساله محور و يا‌ برنامه‌هاي مساله محور در آموزش پزشكي قرار گيرد.

Introduction: A variety of educational strategies appropriate for medical student learning have been introduced. Problem- based learning is a major, complex and widespread strategy in medical education, especially in basic science education. In the SPICES model PBL is presented as continuums (from information oriented learning to problem-based learning). In this study, we developed a questionnaires based on continuums as a tool for curriculum evaluation. Method: This developmental study had 2 phases. The first phase was concept mapping and questionnaire development. This phase was performed as an extensive literature review and consensus building in focus groups of experts. The content and face validity of questionnaires was confirmed. The second phase was pilot study. In this phase, the PBL questionnaire was used for evaluation of biology course. All ICM students that had taken biology course two semesters ago completed questionnaires. We used frequency of item selection for determining location on the continuums. The reliabilities were checked by Cronbachʹs Alpha. Result: The results showed that biology course located in the traditional end of PBL continuum of all aspects of the course (student role, teacher role, resources, content of tests, grading, time management, physical environment). Discussion: Many medical schools from all over the world have implemented PBL curricula and they have assessed effectiveness of these strategies. But very little is known about the evaluation of curriculum based on this strategy. The present work may be considered as a guide for curriculum evaluation. Keywords: problem based learning (PBL)- Evaluation-curriculum